Zobacz inne galerie: Najsmutniejsze księżniczki i królowe. Ich życie to nie zawsze bajka Najbardziej "przeklęte" rodziny. Kennedy, Onasis i... Brando 16-latka pojawiła się w madryckim liceum Julio Verne i z uśmiechem pozowała do zdjęć. Obecność fotoreporterów zupełnie jej nie peszyła. Miała czas, by przyzwyczaić się, że śledzi każdy jej krok. Eleonora rozdawała uśmiechy w białej bluzce z haftem w kwiaty i jasnoróżowych dżinsach. Jak oceniają zagraniczne media, wyglądała na pewną siebie opanowaną, gdy rozmawiała z uczestnikami konferencji. Dalsza część tekstu pod wideo. Księżniczka wzięła później udział w dyskusji przy okrągłym stole ze swoimi rówieśnikami — i mogłaby spokojnie uchodzić za ich koleżankę ze szkolnej ławy. Spotkanie jest następstwem pierwszego wyjścia Elonory z młodszą siostrą Zofią w lipcu 2021 r. Wówczas obie wystąpiły w kampanii "Drzewo dla Europy". Wraz z 35 innymi nastolatkami w wieku od 14 do 16 lat sadziły drzewa w chronionym obszarze leśnym Hayedo de Montejo w Madrycie. Przyszła królowa przebywa obecnie w Hiszpanii w ramach półrocznej przerwy od nauki w szkole z internatem w Walii. Nazywany "hippisowskim Hogwartem" UWC Atlantic College, mieści się w XII-wiecznym zamku St Donat na południowym wybrzeżu kraju. Wśród jego absolwentów znaleźli się belgijska księżniczka Elżbieta i król Holandii Willem Aleksander. Córka hiszpańskiej pary królewskiej rozpoczęła dwuletnie studia latem 2021 r. Rodzina wyłożyła na jej naukę 67 tys. funtów (prawie 400 tys. zł). Nastolatka dostała się do szkoły anonimowo, zdając kilka testów, zanim została przyjęta — poinformowało królewskie biuro. Eleonora, która zna już pięć języków, stała się "prawą ręką" swojego ojca i z "ogromnym zapałem" podchodzi do swoich królewskich obowiązków, jak twierdzi król Felipe. Dorastając w świetle reflektorów, odkąd jej ojciec odziedziczył tron po królu Juanie Carlosie w 2014 r., nauczyła się zachowywać spokój i już przyjęła styl swojej matki, królowej Letizii. W 2018 r. wygłosiła swoje pierwsze publiczne przemówienie w wieku zaledwie 13 lat. Stało się to podczas wydarzenia z okazji 40. rocznicy uchwalenia hiszpańskiej konstytucji. 1/12 Księżniczka Eleonora Pablo Cuadra / Getty Images 2/12 Księżniczka Eleonora Casa de the King / Getty Images 3/12 Nikolai - książę Danii PASCAL LE SEGRETAIN / Getty Images Najstarszy wnuk królowej Danii Małgorzaty II, syn księcia Joachima i jego byłej żony Aleksandry. Od rządzenia jak na razie bardziej interesuje go modeling. 4/12 Książę Nikolai Stephane Cardinale / Getty Images Książę nie narzeka na brak zajęć. Zatrudniają go największe domy mody świata. 5/12 Książę Danii - Feliks /Steen Brogaard / Danish Royal Family Instagram W przeciwieństwie do swojego starszego brata, Feliks nie zajmuje się modelingiem. W tej chwili skupia się na swoich królewskich obowiązkach. Jakiś czas temu zdał egzamin wstępny do Duńskiej Królewskiej Akademii Wojskowej. 6/12 Pauline Ducruet Foc Kan / Getty Images Najstarsza córka księżniczki Stefanii z Monako, Pauline prowadzi własną markę odzieżową Altered Designs i jest stałą bywalczynią tygodni mody. 7/12 Pauline Ducruet Niviere David / Getty Images Wnuczka Grace Kelly jest również płetwonurkiem wyczynowym i reprezentowała księstwo na Letnich Igrzyskach Olimpijskich Młodzieży w Singapurze w 2010 r. 8/12 Camille Gottlieb Francois Durand / Getty Images Camille jest najmłodszym dzieckiem księżniczki Stefanii i jej byłego ochroniarza Jeana-Raymonda Gottlieba. 9/12 Camille Gottlieb Arnold Jerocki / Getty Images Narodziny Camille wywołały skandal, ponieważ tożsamość jej ojca była początkowo utrzymywana w tajemnicy, a nawet została pominięta w akcie urodzenia. Dziewczyna nie ma praw do dziedziczenia w Monako z prostego powodu - jej rodzice nigdy nie wzięli ślubu. 10/12 Księżniczki Catharina-Amalia, Alexia i Ariane z Holandii PATRICK VAN KATWIJK / Getty Images Córki króla Willema-Alexandra i królowej Maximy zostały wychowane w tradycyjny sposób. Amalia ściśle współpracuje z ojcem jako jego następczyni. Alexia z kolei niedawno opuściła Holandię, aby kontynuować naukę w Wielkiej Brytanii. 11/12 Talita von Fürstenberg Julien M. Hekimian / Getty Images Ta niemiecka księżniczka dorastała w Stanach Zjednoczonych i rzadko używa swojego tytułu królewskiego. 12/12 Talita von Fürstenberg Jamie McCsrthy / Getty Images Talita robi karierę jako modelka, społeczniczka i projektantka mody. Jako wnuczka projektantki mody Diane von Furstenberg kiedyś przejmie jej firmę. Data utworzenia: 21 kwietnia 2022 10:02
Powód jest prosty – hymn Hiszpanii jako jeden z niewielu na świecie nie posiada słów. W takiej wersji przyjął go w 1770 roku król Karol III Burbon i w takiej wersji „Marsz Królewski” funkcjonuje on też do dziś. Więcej na ten temat przeczytasz w osobnym artykule.
Nowoczesna demokratyczna rodzina królewska. Hiszpańska rodzina królewska to: • Król Felipe VI, • Królowa Letizia, • Księżniczka Asturii, Leonor • Księżna Sofía • Król Juan Carlos • Królowa Sofía. Felipe VI został ogłoszony Królem dziewiętnastego czerwca 2014 roku. Syn Króla Juan Carlos i Królowej Sofía urodził się trzydziestego stycznia 1968 roku w Madrycie…CZYTAJ CAŁOŚĆ Playa de la Granadella to jedna z najbardziej znanych plaż na Costa Blanca i prawdopodobnie w całej Hiszpanii. Jakiś czas temu, cały […] Czy chciałbyś spędzić urlop na wybrzeżu, ale bez intensywnego upału latem? To wszystko jest możliwe w Hiszpanii. Costa del Sol oraz Cabo […] To liczące mieszkańców miasteczko z wystawnym ratuszem pochodzącym z wczesnego okresu XVII wieku i secesyjnymi kamienicami…CZYTAJ CAŁOŚĆ Roślinność w Hiszpanii. Główną konsekwencją różnic klimatycznych w Hiszpanii są dwa bardzo odrębne typy roślinności: ciepła Hiszpania i mokra Hiszpania. Różnorodność klimatyczna […]Opcje idealnego miejsca pobytu w czasie odkrywania atrakcji w Hiszpanii. Hotele w mieście Alcalá de Henares Znajdź więcej hoteli w mieście, blisko miejsca Królewski Ogród Botaniczny.
Monarchia ma w Hiszpanii ogromną i praktycznie nienaruszalną ochronę konstytucyjną Zadbano o to, gdy były dyktator, generał Francisco Franco, ustanowił Juana Carlosa swoim następcą, a król musiał mieć silną pozycję, by uchronić kraj przed ponownym upadkiem demokracji Rodzina królewska ma nadzieję, że emigracja byłego króla pozwoli jego synowi Filipowi VI zdystansować się od skandali i przetrwać burzę To może być trudne, bo coraz częściej pojawiają się w mediach informacje, że również Filip mógł korzystać z pieniędzy o wątpliwym pochodzeniu Będąca w koalicji rządowej lewicowa partia Podemos wezwała do powstania "wielonarodowej republiki, w której… sprawiedliwość jest taka sama dla wszystkich" Artykuł w oryginale na stronie Hiszpańscy republikanie mają nadzieję, że nadszedł ich moment – ale konstytucyjną tarczę chroniąca monarchię niełatwo będzie rozbić. Świat był w szoku, kiedy były król Hiszpanii, Juan Carlos I, ogłosił w poniedziałek, że opuszcza kraj, którym władał przez niemal 39 lat, z powodu "publicznych reperkusji pewnych przeszłych wydarzeń", które zaszły w jego życiu prywatnym. Decyzja byłego monarchy nastąpiła po tym, jak przez kilka miesięcy na jaw wychodziły kolejne informacje sugerujące, że unikał płacenia podatków i miał udział w praniu brudnych pieniędzy – nie mówiąc o całych dziesięcioleciach romansów i ogromnej rozrzutności. Jednak choć zdegustowanie domniemanymi grzechami byłego króla mocno nadęło żagle republikanów, to zwolennicy likwidacji monarchii będą potrzebowali czegoś więcej niż tylko sprzyjającego politycznego wiatru. Monarchia cieszy się w Hiszpanii solidną, praktycznie nienaruszalną ochroną konstytucyjną, którą stworzono po tym, jak były dyktator, generał Francisco Franco, ustanowił Juana Carlosa swoim następcą – chodziło wówczas o to, żeby król miał dobrze ugruntowaną władzę w niepewnych dla kraju czasach budowy demokracji. Co więcej, monarchia ma także potężnych sojuszników w świecie hiszpańskich mediów i biznesu. Hiszpańska rodzina królewska ma nadzieję, że emigracja byłego króla pozwoli jego synowi Filipowi VI – na rzecz którego Juan Carlos abdykował w 2014 r. – zdystansować się od skandali i przetrwać burzę (choć przyjaciele byłego króla, z którymi rozmawiali dziennikarze gazety "El Mundo", mają nadzieję, że wróci on do kraju w przyszłym miesiącu). Obecnemu królowi może nie być łatwo odciąć się od czynów swojego ojca, coraz częściej bowiem pojawiają się informacje, że on sam mógł także korzystać z pieniędzy o wątpliwym pochodzeniu. Szwajcarscy i hiszpańscy prokuratorzy analizują obecnie domniemane przestępstwa finansowe popełnione przez byłego monarchę. POLECAMY: POLITICO w oryginale – Przyszłość węgierskich mediów zależy od unijnych funduszy "Ucieczka za granicę" Socjalistyczny premier Pedro Sánchez próbował we wtorek bronić obecnego króla przed krytyką, nalegając, by "nie oceniano instytucji, tylko ludzi". Dodał, że zaangażowanie jego rządu w sprawy monarchii pozostało niezmienne i apelował o "stabilność i sprawnie działające instytucje" w obliczu kryzysu związanego z pandemią COVID-19 i spowolnieniem gospodarczym. Jednak członkowie jego własnego koalicyjnego rządu podważali to stanowisko, kwestionując nie tylko decyzję państwa, które wydało zgodę na wyjazd Juana Carlosa z Hiszpanii, ale także ciągłość samej korony. Wkrótce po oświadczeniu premiera wicepremier Pablo Iglesias, lider lewicowej partii Podemos, powiedział, że "ucieczka za granicę" byłego króla, to zachowanie "niegodne głowy państwa", które pozostawiło monarchię "w bardzo trudnym położeniu". Minister ds. równości Irene Montero ostro skrytykowała w wywiadzie radiowym hiszpański dwór królewski za zgodę na wyjazd Juana Carlosa i połączyła byłego monarchę z jego następcą, oświadczając, że "niemożliwe jest oddzielenie decyzji podejmowanych przez emerytowanego króla zarówno od pozycji obecnego króla, jak i od jego rodziny". Chcą republiki Kilka godzin później grupa parlamentarna, do której należą Iglesias i Montero, posunęła się jeszcze dalej, wydając oświadczenie otwarcie wzywające do utworzenia "wielonarodowej republiki, w której prawa społeczne, obywatelskie i polityczne są gwarantowane dla wszystkich ludzi i w której naprawdę sprawiedliwość jest taka sama dla wszystkich". Wezwanie to odbiło się szerokim echem w mediach społecznościowych, odzwierciedlając wyniki sondażu przeprowadzonego w kwietniu ubiegłego roku, z którego wynikało, że większość Hiszpanów – 62,3 proc. – to zwolennicy zorganizowania referendum w sprawie monarchii. Jeśli chodzi o kwestię tego, co z monarchią zrobić, to badani podzielili się na dwie niemal równe grupy: 47,5 proc. popiera koronę, a 47 proc. jest jej przeciwna. Konstytucyjne przeszkody Tymczasem hiszpańska konstytucja z 1978 r. sprawia, że próby usunięcia monarchii są w zasadzie skazane na niepowodzenie. Aby przeprowadzić referendum w tej sprawie, propozycję musiałyby poprzeć dwie trzecie członków Kortezów, czyli hiszpańskiego Kongresu i Senatu. Zaraz potem Kortezy musiałyby zostać rozwiązane i znów dwie trzecie nowo wybranego parlamentu musiałoby ratyfikować ten sam wniosek. Dopiero potem zostałby on przedłożony pod referendum hiszpańskiemu społeczeństwu, które musiałoby zagłosować za jego przyjęciem. – Status monarchii jest praktycznie wykuty w kamieniu – powiedział Alberto Lardíes, autor książki "La democracia borbónica" (Demokracja Burbonów). – W zasadzie nie ma sposobu, aby się jej pozbyć. Lardíes wyjaśnia, że cały system jest z założenia skonstruowany tak, aby chronić rodzinę królewską, a przy tym i tych, którzy bezpośrednio korzystają z jej władzy. – Po tym, jak w 1969 r. generał Franco ogłosił ówczesnego księcia Juana Carlosa swoim następcą, chwalił się, że trwały charakter jego reżimu jest "atado, y bien atado" (solidnie zagwarantowany) – powiedział. Po śmierci dyktatora w 1975 r. nowy król dopilnował, by Hiszpania weszła na ścieżkę demokracji, ale bez faktycznego demontażu frankistowskiego establishmentu. Wiele rodzin, które za czasów dyktatury sprawowały w kraju władzę polityczną i gospodarczą, zachowało wpływy także w nowym systemie. – Elity polityczne, które utrzymały swoją pozycję po dojściu do władzy Juana Carlosa, odpłaciły mu, tworząc rozbudowane ramy umożliwiające jemu i jego spadkobiercom pozostanie u władzy na zawsze – powiedział Lardíes. W 1995 r. były premier Adolfo Suárez przyznał to w wywiadzie z dziennikarką Victorią Prego. Jednak, kiedy kamery zostały już wyłączone, polityk – który nadzorował referendum konstytucyjne w Hiszpanii w 1978 r. – powiedział, że jego rząd zdecydował się chronić pozycję króla jako głowy państwa po tym, jak stało się jasne, że gdyby przeprowadzono oddzielne konsultacje w kwestii przyszłości monarchii, wygrałaby opcja republikańska. Prego nie przekazała tych słów Suáreza – ujawniono je dopiero w 2016 r. Wysoko postawieni przyjaciele Lardíes powiedział, że gdy Juan Carlos umocnił już swoją władzę, rozbudowywał także swoją bazę wsparcia, wykorzystując swoją pozycję do "mediacji" w imieniu hiszpańskich firm za granicą, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, gdzie monarchia ma bliskie relacje ze swoimi regionalnymi odpowiednikami. – Przez lata te działania były uzasadnione, król działał w imieniu hiszpańskiej gospodarki, ale oczywiste jest, że niektóre firmy, prowadzone przez jego osobistych przyjaciół, skorzystały na tym bardziej niż inne – powiedział Lardíes. – Są też dowody na to, że król po cichu otrzymywał za to pieniądze. Lardíes twierdzi, że elity gospodarcze, które wzbogaciły się za rządów Juana Carlosa, to te same środowiska, które chroniły go w ciągu ostatnich dziesięcioleci i powstrzymywały krajowe media przed doniesieniami o jego budzących wątpliwości działaniach, ujawnionych później przez prasę zagraniczną. Dodał także, że ci, którzy starają się oddzielić osobę obecnego króla od jego poprzednika, próbują sprawić, by emigracja Juana Carlosa wyglądała po prostu na kolejny królewski skandal. Taką narrację trudno jednak będzie utrzymać w sytuacji, kiedy sprawy byłego króla badają prokuratorzy. Jeśli ruszy proces, na jaw mogą wyjść kolejne kompromitujące informacje. Oczywiście możliwe jest także, że hiszpańscy prokuratorzy nie zgromadzą wystarczających dowodów, aby wszcząć proces, choć taka sytuacja podważyłaby samą ideę niezależnego sądownictwa w Hiszpanii. – Ich misja i argumenty trącą absurdem: jak, do licha, oddzielić 45-letnią monarchię od człowieka, który był królem przez 39 z tych lat? – pyta retorycznie Lardíes. – Obrońcy korony powiedzą, że robią to, by utrzymać stabilność kraju, ale jasne jest, że chcą chronić własne interesy. Nie są zainteresowani tym, by system przestał działać, ale to jest zbyt duża sprawa, by zamieść ją pod dywan. – Niezależnie od tego, czy Juan Carlos robił te rzeczy, czy nie, fakt, że po prostu wyjechał, wyznacza zupełnie nowy poziom, do którego trzeba zejść. Moim zdaniem nie można oczekiwać, że społeczeństwo to zignoruje – zakończył Lardíes. Redakcja: Michał Broniatowski (MW)
Twórcy serialu "Izabela, królowa Hiszpanii" w reż. J. Fradesa i O. Ferrera nie mogli pominąć tematu hiszpańskiej inkwizycji. Wszak bezpośrednią przyczyną powstania tej instytucji byłyUdawał lojalność wobec Francisco Franco, ale po śmierci generała poprowadził Hiszpanię do demokracji. Juan Carlos w niesławie opuścił ojczyznę. Były król stanie przed sądem za korupcję? Hiszpania poza koronawirusem żyje od kilku dni decyzją o udaniu się na emigrację króla-emeryta Juana Carlosa z panującej w kraju dynastii Burbonów, symbolu transformacji kraju ku demokracji. Powodem są wielomilionowe skandale korupcyjne, w które zamieszany jest eksmonarcha. Czy Burbon pozostanie bezkarny? Juan Carlos: Emerytura w Emiratach? Miał być na Dominikanie oraz w Portugalii, ale prawdopodobnie przebywa w Abu Zabi. Były król Hiszpanii Juan Carlos miał odlecieć z lotniska w Vigo w Galicji (płn. zachód Hiszpanii), by polecieć do stolicy Zjednoczonych Emiratów Arabskich, poinformował pod koniec tygodnia sprzyjający monarchii madrycki dziennik ABC. Decyzja o emigracji – zawarta w liście Juana Carlosa do syna i następcy tronu Filipa VI – pojawiła się w poniedziałek (3 sierpnia) po tym jak 8 czerwca Sąd Najwyższy w Hiszpanii poinformował o wszczęciu śledztwa przeciwko byłemu monarsze dotyczące korupcji w związku z udziałem konsorcjum 12 hiszpańskich spółek w przetargu na budowę szybkiej kolei w Arabii Saudyjskiej. To nie pierwszy skandal w hiszpańskiej rodzinie królewskiej w ostatnich latach, której popularność szoruje po historycznym dnie. Tym razem hiszpańska i szwajcarska prokuratura zarzuca monarsze przyjęcie 100 mln euro łapówki od Arabii Saudyjskiej w zamian za pośrednictwo w umowie hiszpańskiego koncernu na budowę szybkiej kolei z Rijadu do Mekki. Dowodem w tej sprawie ma być nagranie ze spotkania, do którego doszło w 2015 r. w Londynie z udziałem byłego madryckiego komisarza policji Jose Manuela Villarejo oraz wieloletniej „przyjaciółki” Juana Carlosa niemieckiej arystokratki Corinny zu Sayn-Wittgenstein. Miała ona przyznać, że były król podarował jej kilkadziesiąt mln euro z łapówki, za które nabyła kilka atrakcyjnych nieruchomości w Londynie i w Szwajcarii. Sprawa kładzie się cieniem na rodzinie królewskiej – dla której wizerunku Juan Carlos nie chce być obciążeniem – a dodatkową rozbudza dyskusje dotyczącą sensu istnienia monarchii. Antymonarchistyczne ugrupowania wezwały już Filipa VI do abdykacji. Burbonowie: Dynastia pełna skandali Juan Carlos jest królem emerytem od 2014 r. W czerwcu tego roku po niemal 39 latach panowania podjął zaskakującą decyzję o abdykacji – zaskakującą, chociaż domagało się tego wówczas ponad 60 proc. Hiszpanów. Króla pogrążyły skandale. Gdy kilka lat temu Hiszpania zmagała się ze skutkami kryzysu ekonomicznego, a wielu obywatelom zajrzało w oczy widmo bezrobocia, na jaw wyszły skandale korupcyjne królewskiego zięcia Iñakiego Urdangarina, skazanego ostatecznie na kilka lat więzienia za defraudację 6 mln euro. W niejasne interesy byłego piłkarza ręcznego Barcelony zamieszana była żona, a więc królewska córka, Cristina, a w wyniku śledztwa okazało się, że o wszystkim miał wiedzieć sam monarcha. W śledztwie ujawniono ponadto, że kryzys gospodarczy nie wpłynął na styl życia Burbonów. Juan Carlos znalazł się wówczas pod pręgierzem opinii publicznej za swoje wystawne życie, kosztujące fortunę – hiszpańskiego podatnika – polowania w egzotycznych krajach. Poddani oskarżyli rodzinę królewską o brak zainteresowania ich losem. Abdykacja miała być próbą odnowy wizerunku niepopularnej monarchii pod przewodnictwem nowego króla Filipa VI. Juan Carlos w ostatnich latach w niczym nie przypominał człowieka, który poprowadził w latach 70 i 80 XX w. postfrankistowską Hiszpanię ku demokracji. Wysoki, przystojny i bardzo popularny z biegiem lat stracił niemal wszystko, do tego stopnia, że na wiecach przeciwników palono jego portrety, a wszędzie gdzie się pojawiał witały go gwizdy. Juan Carlos: Król, który dał Hiszpanii demokrację Juan Carlos I – imię przybrane po koronacji z listopada 1975 r. – jest pierwszym królem Hiszpanii od czasu rządów swojego dziadka, Alfonsa XIII, który zdecydował się na opuszczenie kraju. Dziadek zbiegł w trakcie hiszpańskiej wojny domowej – od tego czasu aż do objęcia tronu przez Juana Carlosa Hiszpanią rządziła wojskowa dyktatura gen. Francisco Franco. To fakt nie bez znaczenia, ponieważ ocenę króla-emeryta komplikuje rolą jaką odegrał w kluczowych dla historii Hiszpanii latach 70 i 80 XX w. Bez niego Hiszpania być może byłaby innym krajem i nie dokonałaby tak znaczącego skoku cywilizacyjnego – przez lata uchodziła za wzór transformacji – oraz obyczajowego. W 1982 r. – w sześc lat po śmierci Franco – Hiszpanię przyjęto do NATO, a cztery lata później do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, późniejszej Unii Europejskiej. A przecież jeszcze kilka lat wcześniej Hiszpanią rządzili wojskowi ramię w ramię z kościołem, a znaczna część polityków należała do Opus Dei. Hiszpańskie realia z czasów dyktatury – wszechwładzę generałów, niską pozycję kobiet – ukazał Calros Saura w alegorycznym filmie pt. Nakarmić kruki z 1981 r. Tymczasem w ciągu kilkunastu kolejnych lat Juan Carlos podpisał w 1981 r. liberalne prawo o rozwodach – do tego czasu surowo zabronionych, a w 2005 r. o małżeństwach jednopłciowych. W tym drugim przypadku ponad dwie trzecie społeczeństwa popierały ustawę forsowaną przez rząd socjalisty José Luisa Zapatero, jednak silne lobby kościelne przeciwstawiało się zmianom używając znajomo brzmiących argumentów o „osłabieniu instytucji małżeństwa” oraz „moralnym zepsuciu”. W pierwszym roku po uchwaleniu prawa z możliwości zawarcia małżeństwa skorzystało prawie 5 tys. par, ale w kolejnych latach ta liczba znacząco spadła. Burbon, który oszukał Generalissimusa Życie byłego króla to gotowy materiał na film sensacyjny: władza, skandale, intrygi, kobiety i wielkie pieniądze. Młody Burbon w wyniku układu bezdzietnego generała Franco z ojcem przyszłego króla Don Juanem – w zamian za pozyskanie dla swoich rządów monarchistów – przyjechał w wieku 10 lat samotnie do Madrytu na wychowanie u boku dyktatora. Generalissimus przewidział dla swojego „następcy” konserwatywne wychowanie, a ten odpowiednio pokierowany miał zapewnić przetrwanie frankistowskiej Hiszpanii po śmierci zwycięzcy z czasów wojny domowej. I tak do 37 roku życia Franco decydował niemal o wszystkich szczegółach życia Juana Carlosa, na tyle że każdy jego krok był śledzony, rozmowy podsłuchiwane a korespondencja perlustrowana. Przyszły król – niczym bohater Sługi dwóch panów Carla Goldoniego – udawał lojalność wobec Franco, czekając na właściwy moment przysłużenia się Hiszpanii. Jednak w przeciwieństwie do bohatera rodem z comedii dell’arte sytuacja Burbona nie prowokowała śmiechu. Przeciwnie – subtelną grą z dyktatorem, niezrozumiałą u ówczesnej prodemokratycznej opozycji w Hiszpanii, Juan Carlos zasłużył sobie, co najwyżej, na lekceważenie i przydomek „niemowy”, ze względu na oskarżenia o całkowite oddanie dyktatorowi. Opozycji dość szybko przyszło zrozumieć swój błąd. Juan Carlos po objęciu tronu uczynił premierem pragmatyka Adolfo Suareza, doprowadził do legalizacji partii politycznych oraz uchwalenia konstytucji. Zmiany były na tyle dalekie, że wierni Franco wojskowi w lutym 1981 r. przeprowadzili kilkugodzinny zamach stanu. Generał Antonio Tejero Molina wdarł się do parlamentu wystrzeliwszy kilka kul w sufit – wszystko nagrały kamery hiszpańskiej telewizji. Jednak na skutek zdecydowanego sprzeciwu monarchy pucz nie powiódł się. Demokracja została uratowana. Król ambasador i kłopotliwy spadek Zgodnie z konstytucją z grudnia 1978 r. Juan Carlos panował, ale nie rządził. Hiszpania stała się monarchią konstytucyjną, w której rola króla ograniczono do reprezentowania państwa na arenie międzynarodowej. Juan Carlos miał sprzeciwiać się wszelkim próbom powiększenia jego prerogatyw, argumentując, że nowoczesne państwo musi być demokratyczne. Zadaniem króla stało się reprezentowanie kraju. To rola stworzona dla Burbona – znający języki, świetnie się odnajdujący w międzynarodowym towarzystwie stał się najlepszym ambasadorem Hiszpanii na świecie. Juan Carlos korzystał z życia pełnymi garściami. Jego małżeństwo z grecką księżniczką Zofią niemal od początku było fikcją, gdy ta przyłapała go w kilka miesięcy po koronacji w 1975 r. w dwuznacznej sytuacji z jedną z hiszpańskich aktorek. Plotkarska prasa w Hiszpanii przez lata rozpisywała się o licznych romansach króla, ale niespecjalnie przeszkadzały one opinii publicznej. Wszystko zmieniło się w 2012 r. po feralnym safari w Botswanie. Zubożali wskutek kryzysu finansowego Hiszpanie przekonali się, że ojciec demokracji za ich pieniądze strzela do słoni w Afryce, podczas gdy oni lądowali na ulicy lub w najlepszym przypadku na bezrobociu. Rodacy nie dowiedzieliby się o popisach Burbona, gdyby ten nie złamał biodra. To w połączeniu z podejrzanymi interesami monarchy przelało czarę goryczy. Król ambasador nie próżnował. W 2008 r. dzięki swoim kontaktom w Arabii Saudyjskiej załatwił hiszpańskim firmom wart 9 mld euro kontrakt na budowę szybkiej kolei pomiędzy Mekką i Medyną. Po kilku latach, w wyniku śledztwa brytyjskiej prasy, wyszło na jaw, że przy okazji Juan Carlos miał zgarnąć 100 mln euro łapówki. Pieniądze miały zostać zdeponowane na kontach dwóch fundacji. Filipa VI wraz z małżonką – księżniczką Letycją – wyznaczono na spadkobierców. Król pod sąd. Monarchia do likwidacji Obecny monarcha zaprzeczył jakoby wiedział o „kłopotliwym” spadku. W marcu br. wyrzekł się go, a ojcu odebrał prawie 200 tys. euro królewskiej emerytury. Sprawę łapówki z Arabii Saudyjskiej bada hiszpańska i szwajcarska prokuratura. W czerwcu br. Sąd Najwyższy rozpoczął postępowanie mające na celu sprawdzenie czy można króla-emeryta pociągnąć do odpowiedzialności. Sytuacja jest skomplikowana, ponieważ działania Burbona z czasów, gdy był królem chroni immunitet. Filip VI od 2014 r. próbuje odbudować zszargany wizerunek monarchii. Z miejsca obciął kłujące w oczy wydatki. Na każdym kroku podkreśla jedność korony, poszanowanie dla konstytucji oraz wspólnot autonomicznych. W szczytowym momencie kryzysu katalońskiego, tuż po nieuznawanym przez Madryt referendum niepodległościowym, 3 października 2017 r. król wygłosił orędzie zachęcające rodaków do rozwiązywania wszelkich sporów zgodnie z literą prawa. Nieprzypadkowo w gabinecie Filipa wisi nie portret skompromitowanego króla, lecz Carlosa III, innego władcy z dynastii Burbonów – zwanego w historiografii „najlepszym burmistrzem” (alcaldem) Madrytu, ze względu na zasługi dla stołecznego miasta. Obaj obejmowali tron w podobnym wieku, musieli uporać się z ambitnymi wyzwaniami. Carlos wykorzystał szansę i przyczynił się do wzmocnienia pogrążonego w kryzysie królestwa. To za jego panowania doszło do rozkwitu kultury i sztuki zgodnie z oświeceniowymi ideałami. Jednak informacja o emigracji Juana Carlosa ożywiła w Hiszpanii dyskusję na temat potrzeby istnienia monarchii. W 2014 r. skrajna lewica wzywała do organizacji referendum. Wydaje się, że na jego organizację nie ma póki co szans. Za obecnym modelem państwa – monarchią konstytucyjną – opowiadają się dwa główne ugrupowania: socjaliści (PSOE) oraz konserwatyści z Partii Ludowej (PP). Jednak duch Republiki jest w Hiszpanii nadal żywy, a każdego 14 kwietnia – w dzień proklamowania Drugiej Republiki w 1931 r. – organizowane są liczne manifestacje. W symbolicznym referendum organizowanym w ubiegłym roku na hiszpańskich uniwersytetach młodzi ludzie, dla których zasługi Juana Carlosa dla demokracji są już tylko odległą historią, opowiedzieli się w zdecydowanej większości za zmianą ustroju państwa. Zdjęcie o Pałac królewski madryckiego urzędowego pobytu hiszpańskiego królewskiego hiszpanii. Obraz złożonej z stary, budynek, flaga - 192529739 Syn królewski, w Hiszpanii krzyżówka krzyżówka, szarada, hasło do krzyżówki, odpowiedzi, Źródła danych Serwis wykorzystuje bazę danych plWordNet na licencji Algorytm generowania krzyżówek na licencji MIT. Warunki użycia Dane zamieszczone są bez jakiejkolwiek gwarancji co do ich dokładności, poprawności, aktualności, zupełności czy też przydatności w jakimkolwiek celu. Pałac i jego otoczenie. Pałac Królewski w Madrycie może się pochwalić ciekawą formą. Budynek liczy trzy kondygnacje o elewacjach utrzymanych w stylu barokowym. Wrażenie robią też jego rozmiary. Ma on powierzchnię 135000 m², a w jego murach mieści się 2800 pomieszczeń. Dzięki temu obiekt ten jest jednym z największych zamków Król Filip VI rezygnujeMeghan i Harry oraz ich odejście z rodziny królewskiej odchodzą w cień. Teraz na tapecie mediów jest Filip VI, syn króla Hiszpanii Juana Carlosa. Zrezygnował z dziedziczenia po ojcu. Z jakiego powodu?Książę Harry i Meghan i ich rezygnacja z sprawowania obowiązków starszych członków rodziny królewskiej, to był najgłośniejszy temat związany z rodzinami królewskimi ostatnich miesięcy. Teraz ich miejsce na czołówkach tabloidów ma szansę przejąć król Hiszpanii Filip król Hiszpanii Filip VI rezygnuje z dziedziczenia tronu?Po abdykacji Juana Carlosa de Borbon po 39 latach, w 2014 roku, królem Hiszpanii został jego syn Filip VI de Borbon, a królową niedzielę w specjalnym komunikacie Dom Królewski w Madrycie poinformował, że król Hiszpanii Filip VI podjął decyzję o rezygnacji z prawa do dziedziczenia po swym ojcu, byłym królu Hiszpanii Juanie Hiszpanii Filip VI i królowa LetiziaUjawniono też, że były monarcha, 82-letni Juan Carlos I, przestanie otrzymywać emeryturę wypłacaną z budżetu Domu Królewskiego. Może być to wszystko związane z aferami korupcyjnymi, które prasa wiąże z byłym został wydany po opublikowaniu w sobotę przez brytyjski dziennik The Sunday Telegraph artykułu, z którego wynika, że obecny król Hiszpanii, Filip VI jest wraz ze swym ojcem beneficjentem firmy offshore. Z jej funduszy Juan Carlos miał przekazać swej przyjaciółce, niemieckiej arystokratce Corinnie zu Sayn-Wittgenstein 65 milionów ostatnich latach pojawiło się wiele spekulacji prasowych dotyczących uwikłania byłego króla w skandale korupcyjne. Nie jest do końca wiadomym, czy rezygnacja z dziedziczenia tronu została podjęta przez Filipa VI pod wpływem doniesień VI i Królowa LetiziaFilip VI zrezygnował z dziedziczenia tronuFilip VI zrezygnował z dziedziczenia tronuElwira SzczepańskaZ wykształcenia polonistka, z zawodu redaktorka. Miłośniczka crossfitu i zdrowego stylu życia. Wielbicielka francuskiego kina, włoskiej kuchni i filmów Stanisława czytane dziś Komentarze. Edyp, był synem króla Teb- Lajosa. Zgodnie z przepowiednią wyroczni miał zabić własnego ojca i poślubić matkę- Jokastę. Tuż po urodzeniu został porzucony w górach, aby w ten sposób rodzina królewskamogła uniknąć przepowiedni. Edyp otrzymał imię od wady wrodzonej, czyli przebitych stóp. Po wygranym turnieju Dziś jedna z Waszych niedawnych propozycji - koligacje rodzinne skandynawskich rodzin Szwecję i Norwegię łączą bliskie więzi, zarówno historyczne, jak i kulturowe. Przez stulecia te trzy kraje były powiązane rozmaitymi związkami, spośród których najbardziej znaną jest unia kalmarska. Zawarta pod koniec XIV wieku w Kalmarze w Szwecji, na ponad sto lat połączyła kraje skandynawskie unią personalną. W 1523 unię zerwała Szwecja, ale jeszcze przez niemal trzysta lat, do 1814 trwała unia personalna między Danią a Norwegią. Później, do roku 1905 i uzyskania pełnej suwerenności Norwegia pozostawała w unii personalnej ze bliskie więzi łączą jak wiadomo skandynawskie rodziny królewskie - przyjacielskie, ale także rodzinne, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę wspólną historię. W tym poście przyjrzymy się jednak tylko wybranym, najbliższym wspólnym przodkom skandynawskich monarchów. Dla ułatwienia przygotowałam dla Was uproszczone drzewa przodkowie skandynawskich monarchówOczywiście, podobnie jak połowa obecnych europejskich monarchów, król Harald, królowa Margrethe i król Carl Gustaf są potomkami królowej Victorii. Wszyscy troje są jej praprawnukami - król Norwegii w linii Edwarda VII, przez jej wnuczkę Maud, która w 1905 została królową Norwegii jako żona Haakona VII; natomiast królowa Danii i król Szwecji w linii Arthura. Król Szwecji jako jedyny z tego grona jest spokrewniony z królową Victorią zarówno przez ojca, księcia Gustafa Adolfa, jak i matkę, księżną Sibillę (która była wnuczką księcia Leopolda). Kilka lat temu na blogu pojawiła się seria poświęcona potomkom królowej Victorii, więc zainteresowanych odsyłam właśnie przodkiem skandynawskich monarchów jest także Oscar II - król Szwecji w latach 1872-1907 i Norwegii w latach 1872-1905. To właśnie za jego panowania Norwegia zerwała ostatnią unię personalną ze Szwecją i wybrała na króla księcia Danii Carla, który stał się królem Haakonem VII. Oscar II jest prapradziadkiem królowej Margrethe i króla Carla Gustafa (oboje są z nim spokrewnieni przez jego najstarszego syna, króla Gustafa V). Z kolei dla obecnego norweskiego króla Oscar II jest pradziadkiem przez trzeciego z czterech synów, księcia Västergötland i duńska rodzina królewskaJak widać na powyższych drzewach genealogicznych, najbliżej spokrewnieni z całej trójki są królowa Margrethe II i król Carl XVI Gustaf - są kuzynami pierwszego stopnia. Królowa Ingrid, matka królowej Margrethe, urodziła się jako szwedzka księżniczka, córka króla Gustafa VI Adolfa i jego pierwszej żony, księżniczki Margaret z Connaught. Była tym samym młodszą siostrą księcia Gustafa Adolfa, ojca obecnego króla o relacjach między szwedzką a duńską rodziną królewską przeczytacie na blogu Marleny tutaj.(Film nie na temat, ale nie mogłam się powstrzymać, by go nie wstawić, wspominając o szwedzko-duńskich relacjach :) Księżna Mary ze swoją chrześnicą, księżniczką Estelle i książę Frederik z chrześniakiem, księciem Oscarem.)Duńska i norweska rodzina królewskaKról Harald V i królowa Margrethe II są kuzynami drugiego stopnia jako prawnukowie króla Danii Frederika VIII (i królowej Lovisy, urodzonej jako szwedzka księżniczka, ale jej już na drzewie genealogicznym nie umieszczałam). Duńska monarchini jest prawnuczką króla Frederika VIII przez jego najstarszego syna, króla Christiana X. Z kolei obecny król Norwegii jest potomkiem Frederika VIII zarówno ze strony ojca, jak i matki. Młodszy syn Frederika VIII, urodzony jako książę Carl, w 1905 został królem Norwegii, przybierając imię Haakona VII. Jego syn, późniejszy król Olav V, poślubił swoją kuzynkę, szwedzką księżniczkę Märthę, która przyszła na świat jako druga córka księżniczki Ingeborg, młodszej siostry Christiana X i Haakona rodzina królewska utrzymuje z norweską rodziną królewską równie bliskie relacje co ze szwedzką. Jak wiadomo, królowa Margrethe spędza zazwyczaj zimowe ferie właśnie w Norwegii, odwiedzając króla Haralda i królową Sonję. Para królewska wybrała duńską królową na matkę chrzestną syna, księcia Haakona, z kolei król Harald jest ojcem chrzestnym księcia pokolenie również się przyjaźni i często spotyka, zarówno podczas oficjalnych, jak i prywatnych wizyt. O łączących ich więziach najlepiej świadczy fakt, że książę Haakon na swojego drużbę poprosił nie kogo innego, a księcia Frederika. Ponadto duński Następca Tronu został ojcem chrzestnym jego córki, księżniczki Ingrid Alexandry. Z kolei książę Haakon i księżna Mette-Marit są rodzicami chrzestnymi księcia i szwedzka rodzina królewskaKról Harald i król Carl Gustaf są spokrewnieni w dalszym stopniu. Ich ostatnim wspólnym przodkiem był wspomniany już król Oscar II. Jego starszy syn, król Gustaf V, był pradziadkiem obecnego króla Szwecji, natomiast młodszy, książę Carl, był ojcem księżnej koronnej Märthy, matki króla Norwegii. Tym samym obecny król Szwecji i Następca Tronu Norwegii są kuzynami trzeciego stopnia (król Harald i król Carl Gustaf są kuzynami drugiego stopnia jeden raz przesuniętymi, posługując się terminologią angielską).Relacje łączące szwedzką i norweską rodzinę królewską opisała Wam dokładniej Marlena na blogu Swedish Princesses SIR. tytuł Eltona Johna. ★★★. ? egipski władca. Lista rozwiązań dla określenia tytuł dziecka królewskiego w Hiszpanii z krzyżówki.
Judges 8:18 - Biblia Gdańska - Rzekł potem do Zeby i do Salmana: Co zacz byli mężowie oni, któreście pobili w Tabor? A oni odpowiedzieli: Takowi byli jakoś ty; każdy z nich na wejrzeniu był, jako syn królewski.
Hiszpania to państwo w południowo-zachodniej Europie, na Płw. Iberyjskim, graniczące od północy z Francją, od zachodu z Portugalią, a od południa przez Cieśninę Gibraltarską z Marokiem. Ma obszar 506 tys. km kw. i 47 mln ludności, stolicą jest Madryt. Pierwszy potwierdzony kontakt hiszpański z Polską miął miejsce za panowania księcia Mieszka I, około 960-65, kiedy to podróżnik żydowski z hiszpańskiej Tortosy Ibrahim ibn Jakub był także w Polsce i zostawił relację o "kraju Mieszka", którą opublikował w swym dziele el-Bakri, geograf arabski z Hiszpanii (XI w.). - Mnich hiszpański - Bernard Hiszpan sprowadzony został przez księcia Bolesława Krzywoustego dla ewangelizacji pogańskich jeszcze Zachodnich Pomorzan; prawdopodobnie w 1124 został pierwszym biskupem lubuskim. - W 1152 Ryksa, córka polskiego księcia piastowskiego Władysława II Wygnańca, poślubiła Alfonsa VII, króla Kastylii; ich córka Sancha (1155-1208) była od 1174 żoną Alfonsa II Trubadura, w latach 1162-96 hrabiego Barcelony i 1162-96 króla Aragonii (jako Alfons I). - Polska królowa od 1518 Bona Sforza (1494-1557), żona króla Zygmunta I Starego, była córką księcia Mediolanu Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Aragońskiej, pochodzącej z hiszpańskiego rodu Trastamara, panującego w Aragonii (Hiszpania), Sycylii i Neapolu. - Panujący w latach 1556-98 król Filip II Hiszpański, na podstawie sfałszowanego testamentu polskiej królowej Bony z 1557, zagarnął jej księstwa Bari i Rossano oraz 10% dochodów z komory celnej w Foggii, jako spłatę pożyczki zaciągniętej u niej w 1556, która opiewała na kwotę ok. 430 tys. dukatów w złocie. Pieniądze te należne Rzeczypospolitej nigdy nie zostały oddane w całości przez stronę hiszpańską; Habsburgowie zwrócili jedynie 8-10% długu królowej Polski Annie Jagiellonce i do spłaty pozostawało ok. 387 tys. złotych dukatów. O ich zwrot (tzw. sumy neapolitańskie) Rzeczpospolita zabiegała niemal bezskutecznie do 1674 roku. - Maksymilian II, który 1548-50 był namiestnikiem Hiszpanii, był synem Anny, córki króla Czech i Węgier Władysława Jagiellończyka, który był synem króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. - Król Hiszpanii 1788-1808 Karol IV był synem Marii Amelii, córki króla polskiego Augusta II Mocnego. Ostatni król Hiszpanii z dynastii Burbonów - Ferdynand VII, który panował w latach 1808 i 1813-33, był synem króla Hiszpanii - Karola IV i Marii Ludwiki Parmeńskiej - córki Filipa Burbona (syna króla Hiszpanii Filipa V) oraz Ludwiki Elżbiety Francuskiej (córki króla Francji - Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej - córki króla Polski Stanisława Leszczyńskiego). - Król polski Zygmunt III Waza przy pomocy Hiszpanii podjął zbrojną wyprawę do Szwecji w celu odzyskania tronu szwedzkiego. - W latach 1733-35 toczony była wojna sukcesyjna polska, wypowiedziana przez Francję, Hiszpanię i Sardynię Austrii, popieranej przez Rosję, za ich interwencję zbrojną w Polsce, popierającą Augusta III Sasa na króla Polski przeciw elektowi większości posłów Stanisławowi Leszczyńskiemu, który był teściem króla francuskiego Ludwika XV. Polacy pojawiali się w Hiszpanii już od XVI wieku - byli to przede wszystkim duchowni, dyplomaci i podróżnicy. Ambasadorami i posłami królów polskich w Hiszpanii byli: Jan Dantyszek 1519 (pierwszy stały poseł polski w Hiszpanii), Jan Tęczyński 1539, Jan Ocielski 1540, Jan Firlej 1545, Stanisław Hozjusz 1550, Piotr Barzi 1567, Piotr Dunin-Wolski 1560-70, Paweł Działyński 1597, Aleksander Kostka-Napierski 1648, Andrzej Załuski 1674-75, Piotr Koryciński 1678, Józef Poniński 1763 i Tadeusz Morski 1791. Z kolei Pedro Aranda był posłem króla hiszpańskiego w Warszawie 1760-62. - Ambasadorem Francji w Hiszpanii w 1851 roku był Alexandre Colonna-Walewski, który był synem naturalnym Napoleona I i Polki Marii Walewskiej. - Z polecenia Napoleona Aleksander Batowski (zm. 1841) był posłem saskim na dworze Józefa Bonapartego w Madrycie. - W 1527 roku Andrzej Tęczyński, a w 1530 roku Olbracht Gasztołd otrzymali dziedziczy tytuł hrabiowski od cesarza Karola V. - Gdański kupiec Jerzy Hewel (zm. 1640) utrzymywał ścisłe stosunki handlowe z Hiszpanią, eksportując broń dla króla Filipa IV. - Brawurowa szarża szwoleżerów polskich pod dowództwem J. Kozietulskiego na pozycje hiszpańskie w przełęczy Somosierra w górach Sierra de Guadarrama (80 km od Madrytu) 30 września 1808 roku otworzyła wojskom napoleońskim drogę do Madrytu. Później polscy żołnierze brali udział także w pierwszej wojnie karlistowskiej 1833-39. Byli to żołnierze Pułku Ułanów Polskich przy francuskiej Legii Cudzoziemskiej (1833-1839). W bitwie pod Inigo w 1836 roku zginął Kalikst Rzewuski, arystokrata, polski powstaniec 1830-31. Przez następnych prawie stu lat nie było polskiego śladu w historii Hiszpanii. Powrócili na karty hiszpańskiej historii podczas wojny domowej w tym kraju w latach 1936-39. Była to walka o władzę między konserwatystami/nacjonalistami a rządem skrajnie lewicowym, współpracującym ze stalinowski Związkiem Sowieckim. Polska sprzedawała ogromne ilości sprzętu wojskowego obu stronom konfliktu (z przewagą na rzecz republikanów). Wartość sprzedanego uzbrojenia szacowana jest na około 190 mln złotych, co stanowiło prawie 2/3 całego eksportu broni w okresie międzywojennym. Rząd polski wprowadził jednak zakaz uczestniczenia obywateli Rzeczpospolitej w wojnie domowej w Hiszpanii. Pomimo tego znaleźli się Polacy, którzy walczyli w oddziałach gen. Francisco Franco (np. doradcą w sztabie gen. Franco oraz dowódcą oddziału dywersyjno-sabotażowego był gen. Stanisław Bułak-Bałachowicz; w sumie do 100 polskich ochotników). Natomiast po stronie wojsk republikańskich walczyło około czterech tysięcy Polaków i obywateli polskich - komunistów i działaczy lewicowych, w tym bardzo wielu Żydów oraz 366 Ukraińców, 137 Białorusinów i 8 Litwinów. Spośród tych ochotników tylko około 800 pochodziło z Polski, a reszta z innych krajów, głównie z Francji i Belgii oraz Związku Sowieckiego. Z polskich i polskojęzycznych ochotników została sformowana w Albacete 24 października 1936 roku brygada im. J. Dąbrowskiego (nr XIII). Polak, generał Karol vel "Walter" Świerczewski był wysoko postawionym dowódcą w ramach Brygad Międzynarodowych, członkiem rady wojskowej tej formacji oraz głównodowodzącym 35. Dywizji; unieśmiertelnił go jako generała Golza Ernest Hemingway w swej głośnej powieści Komu bije dzwon (1940). Komunizujący republikanie przegrali i władzę w Hiszpanii objął gen. Francisco Franco, który rządził krajem do 1975 roku. W walkach około 3000 Polaków i obywateli polskich poniosło śmierć w walkach. Wzięci do niewoli trafiali do frankistowskich więzień i obozów, z których najsłynniejszy był obóz koncentracyjny Miranda nad Ebro, gdzie przebywały niedobitki z Brygad Międzynarodowych. Szacuje się, że przez obóz przewinęło się około 1100 Polaków i obywateli polskich. Większość Polaków zwolniono w 1943 roku (nie zwolniono zbrodniarzy wojennych). Po klęsce Francji w 1940 roku 6-7 tys. Polaków, a właściwie w przeważającej mierze żołnierzy polskich, trafiło do Hiszpanii, aby stąd przedostać się do Anglii (do formowanych tam jednostek wojska polskiego) czy innych krajów. Próby te trwały przez całą wojnę. Naciski hitlerowskich Niemiec na władze Hiszpanii były duże i według oficjalnych hiszpańskich danych, w latach 1942-44 hiszpańska żandarmeria zatrzymała 3018 Polaków, którzy nielegalnie przekroczyli granicę francusko-hiszpańską. Prawdopodobnie liczba zatrzymanych Polaków była znacznie większa, gdyż wielu Polaków po aresztowaniu, aby uniknąć represji podawało inną narodowość. Osadzani byli w przygranicznych więzieniach w Sort, La Seu d Urgell, Puigcerda, Figueres. W marcu 1944 roku Delegatura PCK w Barcelonie wynajęła willę na ulicy Azucena 1, która stała się Domem Polskiego Czerwonego Krzyża przeznaczonym dla polskich uchodźców. Po wojnie w Hiszpanii postanowiło zostać zaledwie kilkudziesięciu byłych polskich więźniów. Wolna od 1918 roku Polska i Hiszpania nawiązały stosunki dyplomatyczne w 1919 roku i od 1922 roku w Madrycie było Poselstwo RP, a w Warszawie Hiszpanii. Po narzuceniu Polsce przez Stalina ustroju komunistycznego w 1945 roku, Hiszpania była jednym z nielicznych krajów, które nie uznawały polskiego rządu komunistycznego w Warszawie i do 1969 roku utrzymywała stosunki dyplomatyczne z polskim rządem emigracyjnym w Londynie (Poselstwo RP w Madrycie, konsulat honorowy w Barcelonie). W latach 1955-69 wychodził w Madrycie miesięcznik w języku hiszpańskim "Polonia. Revista Ilustrada" (Polska. Magazyn ilustrowany), a jednym z jego subskrybentów był sam generał Franco. Radio hiszpańskie RNE w latach rozpoczęło emitowanie programów radiowych dla krajów Europy Wschodniej, które dostały się pod władzę ZSRR. Sekcja polska radia Madryt nadawała regularnie w latach 1949-75 (Karol Wagner Pieńkowski, Józef Łobodowski). Zachodzące przemiany polityczne w Hiszpanii sprawiły, że w 1969 roku powstało Przedstawicielstwo Konsularne i Handlowe PRL w Madrycie, rok później - analogiczne placówka Hiszpanii w Warszawie. Pełne stosunki dyplomatyczne między Polską i Hiszpanią w okresie powojennym zostały nawiązane na szczeblu ambasad w roku 1977, czyli po śmierci gen. Franco i przywróceniu w Hiszpanii monarchii konstytucyjnej. Współpraca polsko-hiszpańska bardzo się ożywiła po upadku władzy komunistycznej w Polsce w 1989 roku. Proces przygotowań Polski do członkostwa, a następnie wstąpienie do Unii Europejskiej, znacznie zbliżyły Polskę do Hiszpanii, z którą nasz kraj łączy wiele podobieństw, a także strategicznych priorytetów w polityce międzynarodowej. W 1992 roku oba kraje przyjęły Traktat o Przyjaźni i Współpracy. Relacje uzyskały uprzywilejowany status na mocy Wspólnej Polsko-Hiszpańskiej Deklaracji podpisanej w 1998 roku przez ówczesnych szefów rządów obu państw - Aznara oraz J. Buzka. Od tego momentu doszło do intensyfikacji wzajemnych kontaktów. W 2003 r. wprowadzono w życie mechanizm corocznych konsultacji międzyrządowych tzw. Polsko-Hiszpańskich Szczytów pod przewodnictwem premierów, odbywających się na przemian w Polsce i Hiszpanii. Odbywają się liczne spotkania między politykami i reprezentantami instytucji obu państw. Hiszpańska para Królewska, Jan Karol I i Zofia, przebywała w Polsce w maju 2001 roku, a prezydent RP, Aleksander Kwaśniewski, złożył wizytę oficjalną w Madrycie na przełomie września i października 2003 roku. W maju 2008 roku wizytę oficjalną w Polsce złożył Następca Tronu KH, Książę Asturii Filip z Małżonką. W dniach 5-6 lipca 2008 roku doszło do wizyty Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i jego Małżonki w Saragossie z okazji światowej wystawy EXPO 2008 i odbywającego się w jej ramach "Dnia Polski". W dniu 1 czerwca 2011 roku wizytę w Madrycie złożył Prezydent RP Bronisław Komorowski, wraz z Małżonką, z okazji inauguracji wystawy "Polska. Skarby i Kolekcje Artystyczne" w Pałacu Królewskim w stolicy Hiszpanii. W dniu 10 czerwca 2012 roku, w związku z grupowym meczem Hiszpania - Włochy podczas Mistrzostw EURO 2012, wizytę w Gdańsku złożył premier KH M. Rajoy oraz Następca Tronu KH, Książę Asturii Filip z Małżonką. Dzień później książęca para uroczyście otworzyła nową placówkę Instytutu Cervantesa w Krakowie. Regularnie odbywają się również spotkania Ministrów Spraw Zagranicznych. 6 kwietnia 2018 roku z wizytą w Madrycie przebywał Minister Jacek Czaputowicz, a 19 marca 2019 roku w Warszawie polski Minister przyjął Ministra SZUEiW Hiszpanii, Josepa Borrella. Wymiana handlowa Hiszpania-Polska rozwija się dynamicznie. Polska jest 8 partnerem handlowym Hiszpanii w UE. W 2018 roku eksport hiszpański do Polski wyniósł 5,6 mld euro, natomiast import osiągnął wartość 5,4 mld euro. Obroty handlowe wyniosły 11,081 mld euro. Współpraca kulturalna na szczeblu rządowym prowadzona jest w oparciu o "Umowę między Polskim Rządem a Rządem Hiszpanii o współpracy kulturalnej i naukowej" podpisaną w Warszawie w 1977 roku. W 2002 roku zorganizowane zostały obchody Roku Polski w Hiszpanii - kompleksowego przedsięwzięcia promującego polską kulturę i gospodarkę, zainicjowanego przez premierów obu krajów w lipcu 2001 roku w Alcala de Henares. W trakcie obchodów zaprezentowano blisko 130 imprez. W 2003 roku obchodzono w Polsce na podobnych zasadach Rok Hiszpanii. Ważnym momentem dla zacieśnienia współpracy w dziedzinie kultury było podpisanie w 2005 roku umowy międzyrządowej o utworzeniu i działalności instytutów kultury. W oparciu o tę umowę działają w Polsce dwa ośrodki Instytutu Cervantesa (w Warszawie i w Krakowie), zaś w 2009 roku zainaugurował w Madrycie swoją działalność Instytut Polski. Obie instytucje prowadzą intensywną działalność na polu promocji kultury i języka swoich krajów, włączając swoje działania w ramy większych projektów rocznicowych, takich jak Rok Chopina (2010) albo Rok Cervantesa (2016). W roku 2011 pokazywane były równocześnie dwie wystawy: "Polska. Skarby i kolekcje artystyczne czyli Złote Czasy Rzeczypospolitej" w Pałacu Królewskim w Madrycie i "Skarby Korony Hiszpańskiej" w Muzeum Narodowym w Krakowie. W obu krajach od wielu lat organizowane są przeglądy filmowe, prezentujące najnowsze produkcje kinematografii polskiej w Hiszpanii i hiszpańskiej w Polsce. Silne są związki polsko-hiszpańskie na polu literatury, dzięki programowi tłumaczeń oferowanemu przez Instytut Książki, a także w dziedzinach teatru i muzyki ( Do wybuchu II wojny światowej obecność Polaków w Hiszpanii była raczej niewielka. Po prostu Hiszpania do tego czasu leżała za daleko od Polski i podróż konno lub morska do niej trwała do kilka tygodni. Dopiero 2. połowa XIX wieku (kolej) i XX wiek (samoloty) przybliżyła ten kraj do Polski. Polacy tu nie emigrowali, bo kraj był wówczas biedny. W 1936 roku mieszkało tu zaledwie 61 Polaków. Po wojnie ich liczba wzrosła do około 500 osób, które głównie mieszkały w Madrycie. Dopiero w latach osiemdziesiątych XX wieku ta sytuacja uległa radykalnej zmianie. Napływ Polaków do tego państwa uległ znacznemu nasileniu po wprowadzeniu stanu wojennego przez polski reżym w 1981 roku. Jednak dla znacznej części tych osób Hiszpania była wtedy dla większości emigrantów tylko przystankiem w drodze do Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii. Udało się to zrealizować do 1989 roku. Po 1989 roku polityka imigracyjna prowadzona względem Polaków przez wiele państw, w szczególności właśnie przez Stany Zjednoczone, Kanadę i Australię, znacznie się zaostrzyła. Spowodowało to pozostanie na stałe w Hiszpanii większości przybyłych tu Polaków, tym bardziej że polityka hiszpańska względem uchodźców była znacznie mniej rygorystyczna. Jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku środowisko polonijne w Hiszpanii liczyło zaledwie ok. 7800 osób. Jednak po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku liczba ta znacznie wzrastała. W 2005 roku w Hiszpanii mieszkało już ok. 45-60 tys. Polaków, a obecnie Polonię hiszpańską szacuje się na ok. 100 tysięcy osób, zamieszkujących głownie Madryt i okolice. Polonia hiszpańska organizuje się w rozmaitych stowarzyszeniach: w okręgu konsularnym Ambasady RP w Madrycie działają 23 stowarzyszenia polonijne, natomiast w okręgu Konsulatu Generalnego RP w Barcelonie 5 organizacji. Aktywność przejawiają także polskie organizacje z Avili, Saragossy, Murcji, Walencji, Santiago de Compostela oraz Wysp Kanaryjskich. Na terenie Hiszpanii funkcjonuje 11 szkół polonijnych prowadzonych przez stowarzyszenia polonijne. W szeregu kościołach hiszpańskich odprawiane są polskie nabożeństwa. Jest tu także wiele polskich sklepów. MADRYT, stolica Hiszpanii. Od chwili przybycia do Madrytu pierwszego Polaka w XVI w. i do XX wieku niewielu Polaków odwiedzało to miasto lub mieszkało tutaj. Jednak i tutaj nie brakło Polaków. Zazwyczaj przybywali tu duchowni katoliccy (oba kraje były bardzo katolickie) i w klasztorach madryckich nigdy nie brakowało pojedynczych polskich zakonników, a także dyplomaci polscy i garść podróżników. Astronom polski i jezuita Aleksy Sylvius, Aleksy Sylwiusz Polonus, także Leśniak (1593-ok. 1656) pracując na francuskim uniwersytecie w Douai przez 12 lat prowadził obserwacje astronomiczne, zyskując na skalę europejską sławę w zakresie mechaniki precyzyjnej, co otworzyło mu w 1630 roku drogę do nominacji na wykładowcę cesarskiego kolegium jezuitów w Madrycie. Podczas pobytu w Hiszpanii do 1638 roku Sylvius potwierdził opinię zdolnego konstruktora modeli astronomicznych, budując tzw. sferę Archimedesa (1634). Podczas wojen napoleońskich wielkie zwycięstwo szwoleżerów polskich, walczących u boku Napoleona, pod Somosierrą 30 września 1808 roku otworzyło cesarzowi drogę do Madrytu. W latach 30. XIX w. Franciszek Mirecki kierował koncertami muzycznymi na dworze królewskim w Madrycie. Polski inżynier Tomasz Bartmański ( podczas pobytu w Hiszpanii 1844-51, zbudował gazownię miejską w Madrycie oraz kierował budową linii kolejowej Madryt-Aranjuez (1851). W madryckiej Operze Królewskiej, należącej do jednej z najlepszych scen operowych świata, występowali od XIX w. bardzo dobrzy śpiewacy polscy, Jan Reszke (1879), Józefina Reszke (1878-79 primadonna, 1882), Władysław Mierzwiński (1881), Edward Reszke (1882), Marcelina Sembrich-Kochańska (1882), Teresa Arklowa (1890), Regina Pinkert (1894), Marcelina Sembrich-Kochańska, Janina Korolewicz-Waydowa, Helena Zboińska (także studiowała śpiew w Madrycie), Felicja Kaszowska, Adam Didur, Tadeusz Leliwa, Stefan Skupniewski, Stanisław Gruszczyński, Wiesław Ochman, Teresa Kubiak, Ewa Maria Podleś, Jerzy Artysz, Mariusz Kwiecień, a Paweł Kotla dyrygował orkiestrą tej Opery. W 1976 roku Teatr Wielki z Warszawy wystawił tu opery "Halka", "Diabły z Loudun" i "Halstaff". - Polska flecistka Jadwiga Kotnowska otrzymała drugą nagrodę na Konkursie im. Królowej Zofii w Madrycie w W Madrycie żyła ostatnie lata i zmarła znana polska aktorka teatralna Henryka Ładnowska (1857-1920). W Madrycie w latach 1919-68 (Polska niepodległa i rząd emigracyjny) miało siedzibę poselstwo RP, od 1969 roku przedstawicielstwo konsularno-handlowe PRL i od 1977 roku jest tu ambasada PRL/RP. Działa Instytut Kultury Polskiej w Madrycie, prowadzony przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, upowszechniający kulturę polską w Hiszpanii. - Podczas wojny domowej, w listopadzie 1936 roku w Madrycie toczył ciężkie walki z wojskami frankistowskimi batalion im. Dąbrowskiego, złożony z polskich ochotników - komunistów i działaczy lewicowych w obronie lewicowej Republiki Hiszpańskiej. - Podczas II wojny światowej przez Madryt prowadził jeden z głównych szlaków pocztowych i kurierskich między Warszawą a Londynem. W latach 50. i 60. XX istniała Sekcja Polska Radio Nacional de Espana. Po II wojnie światowej na tutejszym uniwersytecie studiowała grupa Polaków dzięki stypendiom organizacji hiszpańskiej Obra Catolica de la Asistencia Universitaria działający przy Kolegium św. Jakuba. - Na Uniwersytecie Madryckim jest lektorat języka polskiego (ponad 100 studentów); w 2003 roku język polski został wprowadzony do prestiżowej Escuela Oficial de Idiomas w Madrycie. - W Centro de Estudios Orientales jest księgozbiór polski. Po II wojnie światowej powstała w Madrycie kolonia polska (ok. 500 osób) i pierwsze polskie organizacje: Związek Studentów Polskich (1946) i Stowarzyszenie Polskich Kombatantów (1951), Towarzystwo Pomocy Polakom (wydawało przez lata w języku hiszpańskim miesięcznik "Polonia", informujący społeczeństwo hiszpańskie o sprawach polskich), Stowarzyszenie Techników Polskich i Komisja Skarbu Narodowego na Hiszpanię (Londyn). Od 1948 roku w Madrycie prowadzona jest stała praca duszpasterska dla polskich katolików - została założona Polska Misja Katolicka w Hiszpanii (biuletyn "Inter nos", w latach 1948-88 duszpasterzem był zasłużony kapłan, ks. Marian Walorek; powstał Polski Caritas). Po 1980 roku, a szczególnie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku nastąpił bardzo duży napływ imigrantów polskich do Madrytu - w mieście i okolicznych miejscowościach mieszka do 100 tys. Polaków. Powstała wówczas Kapelania Polska, która posiada trzy centra dzielnicowe, w których prowadzona jest polska działalność duszpasterska przez polskich werbistów: Pacifico (kościół Nuestra Senora de la Paz, także siedziba kapelanii), Mostoles (kościół Santa María de la Alegría.), Aluche (kościół Santo Domingo de Guzman) i Vicalvaro (kościół San Valentin y San Casimiro - św. Kazimierza). Powstały także nowe organizacje polskie: Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii "Nasz Dom" (2001), Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii "Klub Wawel" (Vicalvaro), Kulturalne Stowarzyszenie Historyczne Poland First to Fight, Stowarzyszenie Kulturalno-Sportowe "Polonia", Europejskie Stowarzyszenie Studentów Victoria, Polish Professionals in Madrid (PPM). Są trzy szkoły polskie: w Madrycie, Mostolesie i Vicalvaro oraz Szkolny Punkt Konsultacyjny przy Ambasadzie RP. Znany architekt warszawski Jan Bogusławski wygrał w 1964 roku międzynarodowy konkurs architektoniczny na projekt Opery Narodowej w Madrycie. Był to największy powojenny sukces polskiej architektury; był to zarazem gorzki sukces, gdyż nie zakończył się realizacją, ponieważ sprzeciwił się temu gen. Franco. Katolicka Katedra Almudena, budowana od XVIII wieku do 1993 roku, została poświęcona przez "polskiego" papieża Jana Pawła II 15 czerwca 1993 roku. - W 2002 trwały obchody Roku Polski w Madrycie i Hiszpanii (szereg imprez, wystaw, występów). - W muzeum w klasztorze klarysek Descalzas Reales są portrety dzieci króla Polski Zygmunta III Wazy, przesłane Filipowi III jako wyraz solidarności rodzinnej (królowa Hiszpanii Małgorzata i królowa Polski Konstancja były siostrami). - W 2002 roku trwały obchody Roku Polski w Madrycie i Hiszpanii (szereg imprez, wystaw, występów). - W Pałacu Królewskim w Madrycie latem 2011 roku czynna była wystawa "Polska. Skarby i kolekcje artystyczne, czyli Złote Czasy Rzeczypospolitej", prezentująca wspaniałe eksponaty muzeów polskich, "Damę z gronostajem" Leonarda da Vinci i "Dziewczynę w ramie obrazu" Rembrandta. - Na odbytych tu halowych mistrzostwach Europy w lekkoatletyce sportowcy polscy zdobyli w 1968 - 2 złote, 2 srebrne i 1 brązowy medal, w 1986 roku - 2 srebrne medale i w 2005 roku - 1 złoty, 3 srebrne i 2 brązowe medale. - Zawodnikami Real Madrid, najlepszej hiszpańskiej drużyny piłkarskiej, która od 1902 roku trzydzieści dwa razy zdobyła mistrzostwo Hiszpanii, byli polscy zawodnicy: Walter Rozitsky 1913-14, Jerzy Dudek 2007-11, Kamil Glik 2007-08, Krzysztof Król 2007-08 i Szymon Matuszek 2007-08; z kolei w klubie Atletico Madryt grał Roman Kosecki 1993-95. W dniach 18-21 sierpnia 2011 roku odbywały się w Madrycie Światowych Dniach Młodzieży, w których uczestniczył Papież Benedykt XVI i w których udział wzięło kilkaset młodych ludzi, w tym wiele setek Polaków. Joanna Milewska, woluntariuszka z Warszawy, w imieniu młodzieży europejskiej witała Papieża w Madrycie. Katechezy głoszone były przez biskupów w 30 językach w 262 miejscach Madrytu, w tym w siedmiu miejscach po polsku. W kościele Colegio Paraiso Sagrados Corazones katechezę głosił biskup Andrzej Czaja z Opola. - Warszawa jest miastem partnerskim Madrytu. - W Madrycie urodził się, tworzył i zmarł wybitny dramaturg hiszpański Pedro Calderon de la Barca (1600-1681), którego sztuki wystawiane są w teatrach polskich od 1782 roku; jest on autorem dobrego dramatu "Życie snem" (1635), który nawiązuje do historii Polski - okresu Wazów; w Polsce po raz pierwszy wystawiono go we Lwowie w 1826 roku, a pierwsze polskie wydanie książkowe ukazało się także w tym mieście w 1883; jego drugi bardzo znany utwór: "Książę Niezłomny" (1629) ukazał się w Paryżu w 1844 roku w tłumaczeniu i w przeróbce Juliusza Słowackiego, stając się de facto odrębnym dziełem, jednym z najważniejszych w dziejach teatru polskiego (wystawiany od 1874 r., najwspanialsza reżyseria - teatr Reduta" Wilno 1929) oraz Jose Mendez (1843-1905), znany choreograf, 1879-89 dyrektor baletu Warszawskich Teatrów Rządowych. ALBUHERA, La Albuera, wioska w Hiszpanii, w prowincji Badajoz, w Estremadurze. Podczas wojen napoleońskich teren bitwy pomiędzy wojskami angielskiego marszałka Beresforda i francuskiego marszałka Soulta 16 maja 1811, w których składzie był niepełny, dowodzony przez płka Jana Konopkę pułk lansjerów nadwiślańskich, wchodzący w skład Dywizji Księstwa Warszawskiego. Polacy rozbili duże siły angielskie (3 pułki piechoty i 3 pułki jazdy), biorąc tysiąc jeńców, 6 dział i 5 sztandarów. Według Beresforda "Polacy zaczęli tę bitwę, utrzymali i z największą chwałą zakończyli". Konopka za to zwycięstwo otrzymał awans generalski. ALCALA DE HENARES, miasto w Hiszpanii, w regionie Madryt, 35 km na od Madrytu. Pod koniec XV w. pracował tu polski drukarz Stanisław Polak. - Urodził się tu Miguel de Cervantes (1547-1616), pisarz hiszpański epoki baroku, znany na całym świecie głównie jak autor powieści "Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy" (1606-15), której pierwsze polskie wydanie ukazało się w 1786, a po nim 5 innych tłumaczeń, ostatnie Wojciecha Charchalisa w 2014. - W rejonie tym mieszka ok. 4000 Polaków przybyłych tu po 1980. Kapelania polska, którą od 1994 prowadzą księża chrystusowcy: msza polskie w kościele San Bernardo. Są tu polskie organizacje: Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii Orzeł Biały (1993), które prowadzi polską szkołę w budynku Colegio Miguel Hernandez, Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Mówiących po Polsku "Polonica", Stowarzyszenie Kulturalno-Sportowe Polaków w Hiszpanii "SPARTA", Stowarzyszenie Krzewienia Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Klub Olimpijczyka Polonii w Hiszpanii "Dyskobol". ALMONACID DE TOLEDO, miejscowość w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Kastylia-La Mancha, koło Toledo. Podczas wojen napoleońskich, 11 VIII 1809 miejsce bitwy wojsk francuskich (20 tys. ludzi) i hiszpańskich (28 tys. ludzi). Francuzów wspierali 7 i 9 Pułki Piechoty Księstwa Warszawskiego oraz polscy ułani, których szarża w końcowej fazie bitwy przyczyniła się do ich zwycięstwa: 1. pułk Legii Nadwiślańskiej, dowodzony przez płk. Jana Konopkę, rozbił jazdę hiszpańską i wyszedł na tyły armii Venegasa. Hiszpanie zostali zmuszeni do odwrotu w kierunku gór Sierra Morena. ALPUHARA, górzysta kraina w pd. Hiszpanii, w historycznej Andaluzji. Podczas wypierania muzułmanów z Hiszpanii w okresie rekonkwisty (trwała od VIII do XV w.) stanowiła ostatni bastion ich oporu na ziemi hiszpańskiej. W poemacie "Konrad Wallenrod" (1828) Adam Mickiewicz tytułowy bohater śpiewa balladę "Alpuhara", opowiadającą o wodzu Maurów - Almanzorze, który pozyskał ufność hiszpańskich rycerzy, a potem zemścił się zarażając ich dżumą. ANDALUZJA, kraina historyczna w pd. Hiszpanii, obecnie Wspólnota Autonomiczna Andaluzja (stolica Sewilla). Znany polski inżynier Tomasz Bartmański ( podczas pobytu w Hiszpanii 1844-51, w andaluzyjskiej prowincji Jaen założył plantację liczącą sto tysięcy drzew oliwnych, którą zaopatrzył w urządzenia nawadniające. - W Andaluzji rozgrywa się akcja bardzo popularnej powieści Jana Potockiego "Rękopis znaleziony w Saragossie" (pełne wydanie 1847, film 1964). ARANJUEZ, miasto w Hiszpanii, w regionie Madryt. Jest tu letnia rezydencja królów hiszpańskich. Znany polski inżynier Tomasz Bartmański (zm. 1880) kierował budową linii kolejowej Madryt-Aranjuez (1851). AWILA - Avila, miasto w Hiszpanii, w regionie Kastylia i Leon, w prowincji Avila. Z miastem związana jest Teresa z Awili, właśc. Teresa Sanchez de Cepeda y Ahumada (1515-1582), katolicka święta, doktor Kościoła, mistyczka, reformatorka zakonu karmelitów; także w Polsce powstały klasztory karmelitańskie jej reguły (pierwsze klasztory: Kraków 1612, Lublin 1624, Wilno 1638, Lwów 1642). Szereg jej pism zostało przetłumaczonych na polski. Do postaci św. Teresy odnosi się piosenka pt. "Santa Teresa de Avila", którą napisał Robert Kasprzycki. Ojciec Jerzy Nawojowski OCD jest (2014) wykładowcą i sekretarzem Uniwersytetu Mistyki w Avilli. Przyjeżdżają tu także Polacy, aby na miejscu zgłębiać duchowość terezjańską; są prowadzone kursy w języku polskim. W Krakowie jest kościół pw. św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża. - Jest tu polska kolonia powstała po 1980; działa Stowarzyszenie Polaków Zamieszkałych w Avilii "Casa de Copernico". BARCELONA, miasto w Hiszpanii, stolica Katalonii. W latach 1162-96 hrabią Barcelony był Alfons II Trubadur, który w 1174 roku poślubił Sanchę (1155-1208), córkę króla Kastylii i Leonu Alfonsa VII i Ryksy, która była córką polskiego (piastowskiego) księcia Władysława II Wygnańca (najstarszy syn Bolesława Krzywoustego). - W 1922 roku ustanowiony został Konsulat Honorowy RP w Barcelonie. W 1931 roku rozpoczęła w Barcelonie działalność Polsko Hiszpańska Izba Handlowa. - W 1941 roku Rząd Polski na Wychodźstwie i Polski Czerwony Krzyż w Londynie utworzyli tajną organizacja z siecią zaufanych przewodników, którzy doprowadzali uciekinierów polskich z Francji do Barcelony, a następnie do Madrytu i Portugalii i jednocześnie zapewniali im opiekę. W marcu 1944 roku Delegatura PCK w Barcelonie wynajęła willę na ulicy Azucena 1, "Dom Polskiego Czerwonego Krzyża w Barcelonie Azucena" przeznaczony dla polskich uchodźców. - Dzięki staraniom Międzynarodowy Czerwony Krzyż i Watykanu i polskiego rządu emigracyjnego w Londynie, Hiszpania w 1946 roku przyjęły pod opiekę około dwustu polskich dzieci z utworzonego po wojnie austriackiego obozu dla uchodźców w Salzburgu. Były to dzieci z okupowanego przez Niemcy Śląska (1939-45), które przez swój aryjski wygląd zostały zabrane polskim rodzicom i poddane germanizacji. Rząd hiszpański zobowiązał się do zakwaterowania dzieci i udzielenia im podstawowej opieki, natomiast rząd polski na uchodźstwie z siedzibą w Londynie miał zająć się ich kształceniem i spolonizowaniem. Pośrednikiem między władzami hiszpańskimi i rządem polskim w Londynie była Wanda Tozer. Dzieci zostały umieszczone w placówce opiekuńczej mieszczącej się w budynku Residencia Vallcarca w Barcelonie przy ulicy Vallcarca w tej samej dzielnicy i poddane repolonizacji. W latach 1946 - 1956 działała w budynku Powszechna Polska Szkoła Podstawowa. Po osiągnięciu pełnoletności połowa dzieci w 1956 wyjechała do Polski - do odnalezionych krewnych, a pozostali zostali wysłani do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Pod koniec XX w. osiedliła się w Barcelonie spora grupa Polaków. Są dobrze zorganizowani - działają polonijne stowarzyszenia tworzące rozmaite inicjatywny skierowane do Polaków. Ważnym celem podejmowanych działań i inicjatyw jest zainteresowanie młodzieży miejscowej i polonijnej pogłębianiem znajomości Polski i podejmowanie studiów filologicznych. Działają Polska Biblioteka Społeczna i szkoła polska. Działa tu również Stowarzyszenie Kulturalne Katalońsko-Polskie i VERBUM Barcelońskie Stowarzyszenie Nauki i Kultury, założone w celu promowania specjalistycznej wiedzy o Polsce, stworzenia rzetelnej bazy informacji o języku, kulturze i historii Polski. Msze polskie odprawiane od 1995 roku, kapelania polska od 2006 roku prowadzona przez księży chrystusowców: msza polska w kościele Sant Jaume (San Jaime - św. Jakuba). Od 1988, na Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Barcelońskiego istnieje Sekcja Polonistyczna; język polski jest tu drugim obowiązkowym językiem, po języku rosyjskim. W operze barcelońskiej (Gran Teatre del Liceu z 1847), jednej z najlepszych na świecie, występowało szereg dobrych śpiewaków polskich, Justyna Machwic (1875), Adelina Paschalis (1875), Teresa Arklowa (1892), Adelajda Bolska (1896), Teodozja Jakowicka-Friderici, Janina Łukaszewska, Maria Mokrzycka, Margot Kraftal, Adam Didur, Tadeusz Leliwa, Stanisław Gruszczyński, Wiesław Ochman, Jerzy Artysz, Ewa Podleś, Teresa Kubiak, Mariusz Kwiecień. 2 XI 2009 odbyła się tu premiera opery Karola Szymanowskiego "Król Roger". - Zawodnikiem FC Barcelona, drużyny piłkarskiej, która od 1899 roku dwadzieścia dwa razy zdobyła mistrzostwo Hiszpanii, był Polak Walter Rozitsky 1913-14. - Na XXV Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie w 1992 drużyna polska zdobyła 3 złote, 6 srebrnych i 10 brązowych medali. - Na odbytych tu w 2010 roku mistrzostwach Europy w lekkoatletyce zawodnicy polscy zdobyli 3 złote, 1 srebrny i 5 brązowych medali. W Barcelonie w 1983 roku polski sportowiec (trójskok) Zdzisław Hoffmann ustanowił rekord Polski uzyskując wynik 17,20 m. W Barcelonie urodził się Antonio Ribera-Maneja (1873-1956), dyrygent, w latach 1905-09 i 1910-13 dyrektor polskiej opery we Lwowie. BUITRERAS, elektrownia na rzece Guadiaro w Hiszpanii, w Andaluzji, w prowincji Malaga. Projekt tej elektrowni (6500 KM mocy), zbudowanej w latach 1917-1919, dostarczającej energii elektrycznej okręgowi przemysłowemu w rejonie Sewilli, wykonał polski inżynier Gabriel Narutowicz, w 1922 wybrany na pierwszego prezydenta RP. CALATRAVA - Calzada de Calatrava, miasto w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Kastylia-La Mancha. W 1158 został tu założony zakon rycerski (Calatrava) dla obrony miasta i zamku Calatrava przed muzułmańskimi Maurami, który istniał do 1808. W początku XIII w. zakon został sprowadzony na Pomorze Gdańskie dla ochrony granic przed pogańskimi Prusami i akcji misyjnej; osiedlili się w Tymawie pod Gniewem; jednak już przed 1233 opuścili Pomorze. CEUTA, autonomiczne miasto portowe w Hiszpanii, eksklawa na terytorium Maroka, położone na afrykańskim cyplu tworzącym Cieśninę Giblartarką, niemal naprzeciw Gibraltaru. Średniowieczne kroniki portugalskie wspominają polskich rycerzy, którzy towarzyszyli Henrykowi Żeglarzowi w zdobywaniu Ceuty (pn. Afryka) w 1415 roku i włączeniu jej do Portugalii. EBRO, najdłuższa rzeka w Hiszpanii (930 km), przepływa przez północną część tego kraju (źródła w Górach Kantabryjskich w okolicy Fontibre w prowincji Kantabria, płynie w kierunku południowo-wschodnim przez Kotlinę Aragońską, dalej przez nadbrzeżne Góry Katalońskie i deltą uchodzi do Morza Śródziemnego w prowincji Tarragona). Tylko około 400 lansjerów 1 Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej, właściwie 1 Pułk Lekkokonny (Polski) Gwardii Cesarskiej w 1810 walczyło w Hiszpanii nad Ebro pod dowództwem grosmajora Ch. Delaitre a oraz kapitanów Radzimiśkiego i Fredry EPILA, miasto w Hiszpanii, w prowincji Saragossa, w Aragonii. Podczas wyprawy Napoleona do Hiszpanii, 24 VI 1808 płk Józef Chłopicki na czele piechoty Legii Nadwiślańskiej rozbija tu Hiszpanów idących na pomoc załodze Saragossy. ESCORIAL - Eskurial (hiszp. Real Monasterio de San Lorenzo de El Escorial) to monumentalny architektoniczny zespół pałacowo-klasztorno-biblioteczny św. Wawrzyńca w San Lorenzo de El Escorial, 45 kilometrów na północny zachód od Madrytu. Mury zewnętrzne budowli mają wymiary 207 × 153 metry, w środku znajduje się zaś podobno 1250 drzwi, 2500 okien i prawie 100 klatek schodowych, połączonych 16 kilometrami korytarzy. Kompleks jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Tutejsza bazylika stanowi między innymi nekropolię hiszpańskich monarchów (pochowano tam niemal wszystkich hiszpańskich królów i królowe, którym przyszło panować po wybudowaniu Escorialu, tak z dynastii Habsburgów, jak i Burbonów). Jest tu także Pałac Królewski z bogatym zbiorem sztuki. Urodził się w nim Ferdynand VII (1784-1833), król Hiszpanii w roku 1808 oraz w latach 1813-1833 z dynastii Burbonów. Był synem króla Hiszpanii - Karola IV i Marii Ludwiki Parmeńskiej - córki Filipa Burbona (syna króla Hiszpanii Filipa V) oraz Ludwiki Elżbiety Francuskiej (córki króla Francji - Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej - córki króla Polski Stanisława Leszczyńskiego). Na przełomie 1810/1811 roku podróżował po Hiszpanii pedagog Wawrzyniec Marczyński (1779-1845). Zwiedził także Eskurial i jako pierwszy w literaturze polskiej - w książce "Podróże z części Rossyi do Niemiec, Francyi i Hiszpanii, w latach 1810-tym i 1811-tym odbyte, a do teraźniejszych odmian zastosowane" (Berdyczów 1816) szeroko opisał swój pobyt w pałacowo-klasztornym kompleksie Eskurialu. Duchowny polski Feliks Różański (1821-1891), bernardyn, religioznawca, publicysta, bibliotekarz był przez kilkanaście lat bibliotekarzem, a następnie dyrektorem Biblioteki Królewskiej w Eskurialu. FONTIVEROS, miejscowość w Hiszpanii, w prowincji Avila, w regionie Kastylia i Leon. Miejsce urodzenia św. Jana od Krzyża (właśc. Juan de Yepes y Alvarez, 24 VI 1542-1591), hiszpańskiego poety, mistyka, reformatora zakonu karmelitów - wraz ze św. Teresą z Avili założyciel karmelitów bosych. Jego poezja, jak i rozważania nad wzrostem duszy są uważane za szczyt dzieł mistycznych i zaliczane do najwybitniejszych osiągnięć hiszpańskiej literatury, a przez to tłumaczone na wiele języków. Pierwszego przekładu dzieł Jana od Krzyża z języka hiszpańskiego na łacinę dokonał Polak, karmelita, Andrzej Brzechwa. Pierwszy klasztor karmelitów bosych został założony w Polsce w 1605 w Krakowie, a karmelitanek bosych w 1612. Dzisiaj są dwie prowincje karmelitów bosych w Polsce: krakowska i warszawska, mające razem 36 konwentów, w tym 17 w Polsce. FUENGIROLA, duży zamek w Hiszpanii, pod Malagą, w prowincji Malaga, nad Morzem Śródziemnym. Podczas interwencji zbrojnej Napoleona w Hiszpanii, 14-15 X 1810 miało tu miejsce oblężenie i bitwa. Zamku dzielnie broniło 200 Polaków z 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego pod dowództwem kapitana Franciszka Młokosiewicza (tylko 4 stare działa) przed desantem Anglików i gerylasów hiszpańskich (4 tys. ludzi i 6 dział), odpierając wszystkie ataki, Polacy zatopili ze starego działa dwie kanonierki brytyjskie. Po uzyskaniu posiłków Mokłosiewicz rozbił oblegających biorąc do niewoli 300 Anglików z ich dowódcą, lordem Andrew Blayney em (jego szabla jest aktualnie w Muzeum Czartoryskich w Krakowie), a pozostałych żołnierzy do panicznej ucieczki. GIRONA - Gerona, miasto w Hiszpanii, w Katalonii, stolica prowincji o tej samej nazwie; piękne, zabytkowe miasto. - W latach 1167-96 hrabią Girony był Alfons II Trubadur, który w 1174 poślubił Sanchę (1155-1208), córkę króla Kastylii i Leonu Alfonsa VII i Ryksy, która była córką polskiego (piastowskiego) księcia Władysława II Wygnańca (najstarszy syn Bolesława Krzywoustego). - Jest tutaj Galeria Polakos Alicji i Michała Jankiewiczów. - W ostatnim czasie Girona stała się bardzo popularnym kierunkiem treningowym dla żużlowców polskich. GRANADA, miasto w płd. Hiszpanii, stolica prowincji Granada, w regionie Andaluzja. - Po II wojnie światowej na tutejszym uniwersytecie studiowała grupa Polaków dzięki stypendiom organizacji hiszpańskiej Obra Catolica de la Asistencia Universitaria. - Na uniwersytecie jest lektorat języka polskiego (jeden z trzech w Hiszpanii). - Na dziedzińcu różanym Zamku Cesarskiego w Poznaniu Fontanna Lwów wzorowana na podobnej fontannie z Patio de los Leones w Alhambrze w Grenadzie. - Miasto odwiedzają chyba wszyscy polscy turyści w Hiszpanii. - W Muzeum Granady jest 12 obrazów polskiego malarza Mariana Kratochwila (zm. 1997), autora wielu dobrych obrazów o tematyce hiszpańskiej. Gubernator Granady zaproponował nazwanie jednej ulicy w tym mieście jego nazwiskiem. Artysta uznał, że ze względu na skomplikowane nieco nazwisko nie warto tej propozycji realizować. - W Polsce w latach 70. popularną była piosenka Granada, (słowa Zbigniew Kaszkur, muzyka Czesław Uzdowski, melodia hiszpańska). - Jest tu polska kolonia; od 2014 działa Stowarzyszanie Polskie "Sami Swoi". - Miastem partnerskim Granady jest Bydgoszcz. HUESCA, miasto w Hiszpanii, w Aragonii, stolica prowincji Huesca. Słynny tutejszy klasztor joannitów założyła w 1181 żona króla króla Aragonii Alfonsa II Trubadura - Sancha (1155-1208), córka króla Kastylii i Leonu Alfonsa VII i Ryksy, która była córką polskiego (piastowskiego) księcia Władysława II Wygnańca (najstarszy syn Bolesława Krzywoustego). KASTYLIA I LEON - Castilla y León, największa wspólnota (kraina) autonomiczna w Hiszpanii, ze stolicą w Villa. Królem Kastylii i Leonu w latach 1126-57 był Alfons VII Imperator, który w 1152 poślubił Ryksę, córkę polskiego (piastowskiego) księcia Władysława II Wygnańca (najstarszy syn Bolesława Krzywoustego); mieli córkę Sanchę (1155-1208), od 1174 żonę Alfonsa II Trubadura, w latach 1162-96 hrabiego Barcelony i 1162-96 króla Aragonii (jako Alfons I) oraz 1167-96 hrabiego Prowansji. MIRANDA DEL EBRO, miejscowość w prowincji Burgos, na granicy hiszpańsko-francuskiej. Był tu obóz dla jeńców brygad międzynarodowych walczących z wojskami gen. Franco (wśród których było ok. 1100 obywateli polskich), a w czasie II wojny światowej również dla internowanych żołnierzy alianckich, przeszłych na stronę hiszpańską po upadku Francji w czerwcu 1940 roku. W obozie internowano również około 1200-2000 uchodźców polskich ( Antoni Kępiński, późniejszy profesor Akademii Medycznej w Krakowie i Wacław Iwaniuk, poeta i tłumacz), którzy także nielegalnie przekraczali granicę francusko-hiszpańską po upadku Francji i przez cały okres 1940-1944 chcących przedostać się na Zachód. Dyktator Hiszpanii, gen. Franco zwalniał ich jednak stopniowo i nie wydawał Niemcom, mimo nacisków dyplomacji berlińskiej. Władze hiszpańskie pozwalały także na działalność Polskiego Czerwonego Krzyża i organizacji związanych z rządem polskim w Londynie. PALMA DE MALLORCA, miasto w Hiszpanii, stolica i największe miasto Balearów oraz wyspy Majorka. - 1838-39 był tu Fryderyk Chopin podczas pobytu na Majorce. - W 1931 roku odbył się tu Festiwal Chopinowski, z udziałem Pablo Casals i Mieczysław Horszowski. - Miasto jest jednym z największych ośrodków turystycznych świata, do którego przybywa dużo Polaków. - W 1999 roku odbyła się tutaj 20 Letnia Uniwersjada (międzynarodowe zawody studentów-sportowców), na której sportowcy polscy zdobyli 13 medali: 4 złote, 7 srebrnych i 2 brązowe. - Kolonia polska powstała po 1980; od 2001 działa tu Stowarzyszenie Polaków na Majorce; msza polska w kościele Nuestra Senora de la Salud. - Jest tu Polski Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej na wyspy Baleary (Sylvia Riera; mówi po polsku). SALAMANKA - Salamanca, miasto w Hiszpanii, stolica prowincji Salamanca, w regionie Kastylia-Leon. Jest tu uniwersytet z 1218 roku, rywalizujący dawniej z uniwersytetami w Bolonii, Oxfordzie i Paryżu. Studiowali na nim także Polacy, zazwyczaj duchowni, jak np.: Seweryn Lubomlczyk (zm. 1612), dominikanin, hagiograf, polemista, Wincenty Morawski (zm. 1645), bernardyn, hagiograf, Bernard Ślewicz (zm. po 1681), dominikanin, teolog, a ostatnio Hieronim Goździewicz (zm. 1984), kierownik Sekretariatu Prymasa Polski i Czesław Rychlicki (ur.), teolog, od 2007 roku - jako jedyny Polak - profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Watykanie. - Po II wojnie światowej na tutejszym uniwersytecie studiowała grupa świeckich Polaków dzięki stypendiom organizacji hiszpańskiej Obra Catolica de la Asistencia Universitaria. - W Szczecinie działa szkoła języka hiszpańskiego Academia de Espanol Salamanca. - Ukazała się tu w 1970 roku edycja sztuki hiszpańskiej A. Moreto "El lego del Carmen", opracowana przez znanego polskiego badacza literatury hiszpańskiej Floriana Śmieję. - W klubie piłkarskim UD Salamanca grał w sezonie 1999/2000 polski zawodnik Grzegorz Mielcarski (1995-99 czterokrotnie zdobywał mistrzostwo Portugalii), z którą zajął 4 miejsce w Segunda Division. SAN LORENZO DE EL ESCORIAL, miasto w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Madryt, 45 kilometrów na północny zachód od stolicy. W mieście znajduje się Escorial/Eskurial - zamek królów hiszpańskich, monumentalny zespół pałacowo-klasztorno-biblioteczny, zbudowany w stylu późnego renesansu w XVI w., panteon królów i książąt hiszpańskich. W lutym 1611 roku był w Eskurialu Jakub Sobieski, ojciec króla polskiego Jana III Sobieskiego. - W zamku są polonika, stara mapa Polski. - 1652-70 pracownikiem Biblioteki Królewskiej Eskurialu był polski franciszkanin i orientalista Dominik ze Śląska, który tłumaczył tu "Koran" i napisał gramatykę arabską i opracował słownik arabsko-łacińsko-włoski; zmarł w Eskurialu w 1670 roku, a rękopisy jego prac są w bibliotece S. Lorenzo w Eskurialu. - Dyrektorem Biblioteki Królewskiej Eskurialu był w latach 1875-85 Polak, ks. Feliks Różański, który opracował jeden z pierwszych katalogów rękopisów tej biblioteki, czym zasłużył się dla kultury hiszpańskiej. SANTA CRUZ - Santa Cruz de Tenerife, miasto w Hiszpanii, na Wyspach Kanaryjskich, stolica lokalnej autonomii. Ośrodek masowej turystyki międzynarodowej, z udziałem wielu tysięcy Polaków. - W 1934 roku zawinął do tutejszego portu polski żaglowiec szkolny "Dar Pomorza", w czasie swej pierwszej podróży dookoła świata. - Po wojnie mieszkał tu i zmarł Michał Radziwiłł (1870 - 6 października 1955), polski książę, IV ordynat na Przygodzicach, podpułkownik w armii niemieckiej i major w brytyjskiej, kawaler maltański. SANTIAGO DE COMPOSTELA, miasto w Hiszpanii, w prowincji A Coruna, stolica regionu Galicja. Jest tu grób apostoła - św. Jakuba Większego. Od średniowiecza znany ośrodek kultu i cel pielgrzymek z całej katolickiej Europy; pielgrzymowali i pielgrzymują tu także Polacy. Pielgrzymowali tu szlakiem św. Jakuba - Polską Drogą (Camino Polaco) w 1404 roku rycerz Andrzej Ciołek z Kabat, w 1579 roku Jerzy i Stanisław Radziwiłłowie, w 1611 roku Jakub Sobieski, ojciec króla Jana III Sobieskiego, w 1890 roku św. Józef Pelczar, biskup przemyski 1900-24, w 1982 roku i 1989 roku papież "polski" Jan Paweł II. W 2013 roku zarejestrowało się w Santiago de Compostela 2515 pielgrzymów z Polski. - Jest tu Centro Europeo Juan Pablo II. - Tutejszy uniwersytet współpracuje z Uniwersytetem Łódzkim (wydział filologiczny, wydział prawa i administracji - stypendium Erasmus, Socrates). Kolonia polska powstała po 1980 roku; działa tu Polskie Stowarzyszenie Kulturalne Galicji; msza po polsku raz w miesiącu w siedzibie Stowarzyszenia (Rua das Estrelas 80). SARAGOSSA - Zaragoza, miasto w Hiszpanii, stolica prowincji Saragossa i regionu Aragonia. Zmarł tu Garcia Alabiano (1549-1624), jezuita, od 1578 roku profesor i 1585-92 rektor Akademii Wileńskiej, następnie pierwszy prepozyt domu profesów w Krakowie. - W czasie wyprawy zbrojnej Napoleona do Hiszpanii miasto było dwa razy oblegane przez wojska francuskie: bezskutecznie 30 czerwca - 15 sierpnia 1808 (20 tys. Hiszpanów i 8 tys. Francuzów) i 20 grudnia 1808 - 20 lutego 1809 (30 tys. Hiszpanów i 31 tys. Francuzów), które zakończyło się zdobyciem miasta, po niezwykle zaciętej obronie pod dowództwem generała Jose de Palafoxa. U boku Francuzów walczyły dwa pułki Legii Nadwiślańskiej (dca Józef Chłopicki) i pułk lansjerów polskich, które odznaczyły się podczas drugiego oblężenia. - Z kolei w czasie hiszpańskiej wojny domowej 1936-39 wojska republikańskie w sierpniu i wrześniu 1937 roku podjęły operację mającą zdobycie miasta, znajdującego się w rękach gen. Franco. Chociaż w walkach wyróżniła się polska XIII Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego, miasta nie zdobyto. - W 2008 roku odbyła się tu wystawa światowa Expo 2008, w której brała udział Polska (pawilon polski), występując pod hasłem "Twórz i chroń". - Kolonia polska powstała po 1980 roku; działają tu Stowarzyszenie Społeczno-Kulturowe "Nasz Dom" w Aragón i Stowarzyszenie Kulturalne Polsko-Aragońskie. - W Saragossie rozpoczyna się akcja głośnej powieści Jana Potockiego "Rękopis znaleziony w Saragossie" (1805, tytuł oryg. "Manuscrit trouvé - Saragosse"), którą przeniósł na ekran filmowy Wojciech Hass w 1965. Polski śpiewak (tenor) Henryk Grychnik brał udział w festiwalu muzycznym w Saragossie. SEGOVIA, miasto w Hiszpanii, w regionie Kastylia, stolica prowincji Segovia. W Segovii studiował znany polski dominikanin Seweryn Lubomelczyk (1532-1612). - Z miastem jest związana działalność św. Jana od Krzyża (1542-1591), wielkiego poety i karmelity hiszpańskiego, współpracownika św. Teresy z Awilii, doktora Kościoła. Tłumaczem dzieł św. Jana od Krzyża był polski karmelita bosy Andrzej Brzechwa (zm. 1640), przedmiotem rozprawy doktorskiej późniejszego papieża Jana Pawła II była doktryna wiary św. Jana od Krzyża; w Krakowie jest kościół pw. św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża, a jego obrazy w kościołach w Czernej, Krakowie, Przemyślu, Warszawie, Lwowie. - Jest tu kolonia polska powstała po 1980 roku i działa Stowarzyszenie im. Karola Wojtyły w Segovii; msza polska w kościele San Jose Obrero. SEO DE URGEL - Seo de Urgel, miasto w Hiszpanii, u stóp Pirenejów, w Katalonii, w prowincji Lleida. - Podczas wojny, od stycznia do marca 1943 roku byli tu więzieni polscy kryptolodzy, którzy pierwsi złamali Enigmę w 1932 roku - Marian Rejewski i Henryk Zygalski, którzy próbowali przedostać się z okupowanej przez Niemcy Francji przez Hiszpanię i Portugalię do Anglii. Stąd zostali przeniesieni do więzienia w Lleida. Uwolnieni w maju 1943 dzięki wstawiennictwu Polskiego Czerwonego Krzyża zostali odesłani do Madrytu, skąd przez Portugalię i Gibraltar dotarli 3 sierpnia 1943 roku do Londynu. SEWILLA - Sevilla, znane miasto w Hiszpanii, stolica Andaluzji. W latach 1490-1514 tłoczył tu dla króla Ferdynanda Katolickiego książki hiszpańskie (jedne z pierwszych w Hiszpanii) polski drukarz Stanisław Polak. Urodził się tu Garsias Quadros (zm. w Krakowie w 1518), hiszpański prawnik, dyplomata króla polskiego Zygmunta I i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Polskiego pochodzenia lekarz oftalmolog Henryk Żbikowski (Enrique de Zbikowski) był w XIX w. burmistrzem Sewilli; rodzina ta ciągle mieszka w Sewilli (funkcjonuje kancelaria adwokacka Rotllan De Zbikowski Enrique). - W 1865 roku w tutejszym teatrze występował polski śpiewak operowy Walery Wysocki. W 1992 roku odbyła się tu Światowa Wystawa EXPO, w której Polska uczestniczyła po raz pierwszy po II wojnie światowej; dzięki gościnności hiszpańskich gospodarzy oraz osobistej inicjatywie króla Hiszpanii Juana Carlosa Polska mogła pojawić się w udostępnionym przez organizatorów nieodpłatnie samodzielnym pawilonie. Na odbywających się tu w 1999 roku mistrzostwach świata w lekkoatletyce reprezentacja Polski zdobyła 1 złoty medal (sztafeta 4 x 400 m). - Miastem partnerskim Sevilli jest Kraków. - W Sewilli i jej okolicy toczy się akcja kilku bardzo znanych oper: Cyrulik sewilski, Wesele Figara, Carmen, Don Giovanni i Fidelio, które są wystawiane w polskich operach. - Miasto odwiedzane przez wiele tysięcy turystów polskich. - W Sewilli urodził się wielki malarz hiszpański Diego Rodríguez de Silva y Velazquez (1599-1660), który oddziałał też na polskich artystów na Piotra Mchałowskiego i Olgę Bozańską. W Muzeum Narodowym w Poznaniu, w którym jest największa w Polsce kolekcja malarstwa hiszpańskiego okresu baroku, są obrazy malarzy kręgu Velazqueza (oraz F. Zurbarana, J. Antolineza, J. Ribery, J. Careno de Miranda). SIERRA MORENA, łańcuch górski w pd. Hiszpanii, między rzekami Gwadianą i Gwadalkiwirem, w pn. Andaluzji, najwyższy szczyt Banuela 1330 m. Łańcuch Sierra Morena jest miejscem akcji powieści napisanej po francusku hr. Jana Potockiego Rękopis znaleziony w Saragossie (ok. 1806-10, wydanie polskie 1847) i filmu polskiego pod tym samym tytułem Wojciecha Hassa z 1965, gdzie przedstawiony jest jako kraj dziki, zamieszkany przez rozbójników i Cyganów, znany z działalności mocy nadprzyrodzonych. Powieść i film spotkały się z dużym zainteresowaniem na świecie. Po hiszpańsku była trzykrotnie wydawana: w 1967, 1970 i 2008. W 2003 dramaturg hiszpański Francisco Nieva dokonał jej adaptacji teatralnej. SOMOSIERRA (Samosierra), przełęcz w Górach Kastylijskich, w Hiszpanii, na pn. od Madrytu; wys. 1454 m. Podczas wojen Napoleońskich i marszu wojsk francuskich na Madryt, w wąwozie tym wojska hiszpańskie 30 listopada 1808 uniemożliwiały zrealizowanie tego planu. Obliczono, że gęstość ich gwałtownego ognia wynosiła 400 strzałów karabinowych i po 3 - 4 działowe na minutę. Natarcie francuskie załamało się. Napoleon wydał rozkaz by służbowy szwadron lekkokonnych szarżował na 4 baterie hiszpańskie. Wtedy miał tu miejsce historyczny i brawurowy atak szwoleżerów polskich pod dowództwem kpt. Jana Kozietulskiego, który złamał opór 8000 żołnierzy hiszpańskich i otworzył Napoleonowi drogę do Madrytu. Historyczna szarża trwała tylko od siedmiu do ośmiu minut. Brało w niej udział 135 szwoleżerów. Przebyta szalonym pędem trasa natarcia wynosiła 2 500 metrów. W krętym wąwozie szwoleżerowie musieli szarżować czwórkami. Zdobyto 16 armat. Jednak straty szwadronu były bardzo duże: 57 oficerów i szeregowców poległo bądź odniosło ciężkie rany, co stanowiło to prawie 50% jego stanu osobowego. Następnego dnia Napoleon wizytując polski pułk zdjął kapelusz i zawołał: "Cześć najdzielniejszym z dzielnych!" (fr. Honneur aux braves des braves!). Parę dni po tym zwycięstwie wąwóz obsadzili żołnierze z 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego. Ta legendarna szarża stała się jednym z najważniejszych składników tradycji polskiej kawalerii. Jest tu tablica upamiętniająca to zwycięstwo. TALAVERA DE LA REINA, miasto w Hiszpanii, w prowincji Toledo. W czasie wojen napoleońskich, 27-28 VII 1809 miała tu miejsce bitwa między wojskami francuskimi a angielsko-hiszpańskimi. Od klęski Francuzów uratowało bohaterstwo polskich żołnierzy Legii Nadwiślańskiej. TARRAGONA, miasto w Hiszpanii, w Katalonii, stolica prowincji Tarragona, port nad Morzem Śródziemnym. Podczas interwencji zbrojnej Napoleona w Hiszpanii, VI 1811 oblężona i zdobyta (18 VI) przez Francuzów, z udziałem oddziałów polskiej Legii Nadwiślańskiej. - Kanonikiem kapituły tarragońskiej był Polak, ks. Feliks Różański, w latach 1875-85 dyrektor Biblioteki Królewskiej w zamku Eskorial k. Madrytu. - Urodził się tu Garcia Alabiano (1549-1624), jezuita, od 1578 profesor i 1585-92 rektor Akademii Wileńskiej, następnie pierwszy prepozyt domu profesów w Krakowie. - Kolonia polska; msza polska w kościele św. Antoniego. TOLEDO, miasto (niedaleko Madrytu), we wspólnocie autonomicznej Kastylia-La Mancha, w prowincji Toledo. Zabytkowe miasto, odwiedzane masowo przez polskich turystów. Bibliotekach i archiwach kościelnych w Toledo jest sporo poloników. - Polscy bernardyni brali udział w odbywających się tu kapitułach zgromadzenia: Andrzej Kaliski i Bonawentura Dzierżanowski w 1633 i Michał Rychalski w 1757. - Był tu w 1953, 1955 i 1961 malarz i rysownik polski Marian Kratochwil (1906-1997), związany przed wojną ze Lwowem, a po wojnie z Londynem. Powstało tu wówczas wiele jego pięknych pejzaży Toleda. Wystawy tych obrazów miały miejsce w 1979 w Instytucie Hiszpańskim w Londynie i w Muzeum Santa Cruz w Toledo w 1979 i 1986 (także nowe obrazy o tematyce hiszpańskiej). W tutejszym muzeum jest w posiadaniu szeregu obrazów Mariana Kratochwila. - W piłkarskim klubie sportowym Club Deportivo Toledo występowało dwóch Polaków: 1995/96 Jan Urban (rozegrał 33 spotkania i strzelił 6 goli), a 1997/98 Jerzy Pobożny (rozegrał 7 meczów). - W Toledo mieszkał od 1577 i tu zmarł w 1614 wielki malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli manieryzmu El Greco, właściwie Dominikos Theotokopulos. Jedyny obraz El Greco w Polsce - Ekstaza św. Franciszka znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. TORRELODONES, miasto w prowincji Madryt (29 km na od stolicy). Jest tu ładny park miejski noszący nazwę "Park Polski". - Miastem partnerskim Torrelodones jest Grodzisk Wielkopolski. TORTOSA, miasto w Hiszpanii, w Katalonii, nad rzeką Ebro. Pochodził stąd podróżnik żydowski Ibrahim ibn-Jakub, który jako członek poselstwa kalifa kordobańskiego do Ottona Wielkiego 960-65 przebywał w Niemczech i Czechach; w jego kronice są ciekawe i ważne wiadomości o państwie polskim Mieszka I ("...jest on najrozleglejszy z ich (słowiańskich) krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód i rolę orną", z miejscowości wspomniany jest Kraków). Polskie wydanie relacji pt. Relacja Ibrahima Ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekriego w tłumaczeniu i opracowaniu Tadeusza Kowalskiego ukazało się w Krakowie w 1946 roku. W czasie wojen napoleońskich, 4 VII 1810 - 2 I 1811 w oblężeniu i zdobyciu miasta brała udział polska Legia Nadwiślańska, walcząca u boku Francuzów. TUDELA, miasto we wspólnocie autonomicznej Nawarra. Polska Legia Nadwiślańska, walcząca u boku Francuzów - w ramach korpusu marszałka Adriena-Jeannota Monceya 23 listopada 1808 roku brała udział w stoczonej w pobliżu Tudeli bitwie z wojskiem hiszpańskim dowodzonym przez gen. Francisco Xaviera Castanosa, która poniosło duże straty (6 tys. ludzi, 26 armat, 2 sztandary). Zwycięstwo Francuzów przesądziło uderzenie polskiego 2pp oraz szarża ułanów. VALLADOLID, miasto w środkowej Hiszpanii, stolica prowincji Villadolid i wspólnoty autonomicznej Kasytlia i Leon. W uniwersytecie z 1346 studiowało trochę Polaków, dominikanin Jacek Sękowski (zm. 1636). Z kolei polski reformata Protazy Neverani (zm. 1743), brał udział w odbytej tu w 1740 kapitule zgromadzenia. VALLDEMOSSA, niewielka miejscowość wśród gór Sierra de Tramuntana na wyspie Majorce, 17 km od stolicy wyspy, Palma de Mallorca, znana z udostępnionego do zwiedzania dawnego klasztoru kartuzów, pełnego pamiątek historycznych i dzieł sztuki. W październiku 1836 roku, w domu Liszta, Chopin poznał pisarkę francuską, George Sand (Aurore Dudevant) i w 1838 roku Sand i Chopin zostali kochankami. Od 8 listopada 1838 toku do 11 lutego 1839 roku spędzili razem z dwójką dzieci Sand na Majorce, zatrzymując się początkowo w Palma de Mallorca, a później w klasztorze kartuzów w Valldemossie. To na Majorce został ukończony jego cykl 24 preludiów ( preludium Des-dur Deszczowe). Dzisiaj w klasztornej celi nr 2 i 4 działają muzea poświęcone sławnej parze, założone w 1929 roku przez Anne-Marie Boutroux de Ferra i jej męża Bartomeu Ferra. Zgromadzono w niej pamiątki: listy i rękopisy, portrety i szkice oraz pianino, na którym od stycznia 1836 roku komponował Chopin. Jest także maska pośmiertna Chopina i pukiel jego włosów, który zachowała w książce George Sand. Działa tutaj hiszpańskie towarzystwo chopinowskie - Association "Festivals Chopin de Valldemarossa", które należy do Międzynarodowej Federacji Towarzystw Chopinowskich (IFCS). W latach 1931-36 i ponownie nieprzerwanie od 1981 roku w klasztorze kartuzów odbywa się w sierpniu festiwal chopinowski organizowany przez to towarzystwo. Obecnie funkcję prezesa stowarzyszenia i dyrektora muzeum pełni Rosa Capllonch Ferra. 21 września 1998 roku królowa Hiszpanii Zofia i żona prezydenta RP Jolanta Kwaśniewska odsłoniły popiersie Fryderyka Chopina dłuta Zofii Wolskiej, upamiętniające pobyt kompozytora w Valldemossie. WALENCJA - Velencia, duże miasto portowe w Hiszpanii nad Morzem Śródziemnym, stolica prowincji i wspólnoty autonomicznej Walencja. Z Walencją związany jest hiszpański bohater narodowy czasów rekonkwisty Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar (1043-1099), zwany Cydem Walecznym, który zdobył na Arabach miasto, a następnie był jego zarządcą. Polaków z bohaterstwem Cyda zapoznał po raz pierwszy Jan Andrzej Morsztyn, przekładając na język polski wspaniały dramat francuskiego pisarza Pierra a Corneeille a "Cyd" pt. "Cyd, albo Roderyk" (1660). Natomiast w 2003 ukazał się w przekładzie polskim hiszpański epos rycerski z ok. 1140 "Pieśń o Cydzie". - W 1592 w kapitule generalnej dominikanów uczestniczył polski dominikanin Antonin z Przemyśla. - Na tutejszym uniwersytecie w 1678 uzyskał doktorat polski augustianin Jan Gołębiowski. - W teatrze w Walencji występowali znani polscy śpiewacy operowi: szereg razy Teodozja Jakowicka-Friderici (zm. 1889) i Henryk Drzewiecki w 1899. - W Walencji urodzili się: Juan Luis Vives (1492-1540), pisarz, jeden z czołowych przedstawicieli myśli pedagogicznej epoki humanizmu, który oddziałał na poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego (zm. 1572), autora ważnego i pamiętnego dzieła "O naprawie Rzeczypospolitej" (1551), oraz Fabrique Furio Ceriol (1532-1592), głośny działacz reformacji hiszpańskiej, którego traktat Rada Pańska przepracował i przystosował do warunków polskich Jakub Górski (zm. 1585). - W Walencji jest Polski Konsulat Honorowy (Ramon Sentis Duran; mówi po polsku). - Na odbytych tu w 1998 halowych mistrzostwach Europy sportowcy polscy zdobyli 3 złote, 2 srebrne i 1 brązowy medal. - Kolonia polska powstała po 1980; działa tu Stowarzyszenie "Centrum Kultury Polskiej w Walencji"; msza polska w kościele Matki Bożej Różańcowej. © Marian Kałuski
